1) у Стараж. Русі з 11 ст. прадстаўнік ніжэйшай («малодшай») часткі дружыны. У сац.-грамадскай сферы выконваў шэраг паліцэйскіх, адм. функцый. У надзвычайных абставінах мог быць пераведзены ў баяры і атрымаць пасадніцтва. Дз. складалі сталы вайсковы аддзел, які знаходзіўся ў непасрэдным распараджэнні князя або кіраўніцтва земскай абшчыны. Па меры разлажэння дружыны Дз. трацілі рысы дружыннай структуры і паглынуты княжацкім дваром.
2) У ВКЛ у 15—16 ст. службовая асоба, якая па даручэнні вял. князя, ваяводы, старосты ці інш. прадстаўнікоў улады затрымлівала і дастаўляла абвінавачанага ў суд. З 1566 функцыі Дз. выконваў возны.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гарадо́км.
1. Städtchen n -s, -, Kléinstadt f-, -städte;
2.:
вайско́вы гарадо́к Militärsiedlung f -, -en;
дзіця́чы гарадо́к Kínderspielplatz m -es, -plätze;
універсітэ́цкі гарадо́к Universitätsviertel [-vɛr-] n -s, -;
вучэ́бны гарадо́к Léhrgelände n -s, -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
książeczka
ж. кніжка;
książeczka czekowa — чэкавая кніжка;
książeczka oszczędnościowa — ашчадная кніжка;
książeczka pracy — працоўная кніжка;
książeczka wojskowa — вайсковы білет;
książeczka do nabożeństwa — малітоўнік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
rewia
ж.
1. парад;
rewia wojskowa — вайсковы парад;
rewia sportowa — спартыўны парад;
2. паказ, агляд;
rewia mód — паказ мадэляў;
3.тэатр. агляд, рэвю
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
park
[pɑ:rk]1.
n.
1) парк -у m. (гарадзкі́)
2) запаве́днік -у m.
3) парк -у m. (аўтамабі́льны, трамва́йны)
2.
v.t.
1) паркава́ць (аўтамабі́ль)
2) ста́віць у парк (вайско́вы тра́нспарт, артыле́рыю)
3) informal ста́віць, пакіда́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АТАМА́Н,
1) кіраўнік нерэгулярнага, незалежнага ад дзярж. улады вайск. атрада (часам шайкі разбойнікаў).
2) Вышэйшы начальнік казацкага войска — камандзір (вайсковы, наказны, паходны, кашавы атаман), начальнік казацкай адм.-тэр. адзінкі (аддзела, акружны, станічны, хутарскі атаман) або камандзір падраздзялення (куранны атаман). У Запарожскім казацкім войску існавалі кашавыя і куранныя атаманы, у Данскім — вайсковыя. На пач. 18 ст. атаман у Данскім войску назначаўся ўрадам, з 1723 ён наз. вайсковым наказным атаманам, з 1866 меў правы ген.-губернатара і камандуючага вайсковай акругай. Званне атамана адменена пасля Кастр.рэв. 1917. Адноўлена ў Расіі на пач. 1990-х г. у сувязі з адраджэннем казацкага руху.
3) У грамадз. вайну 1918—20 камандзір у часцях белай гвардыі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАРАБУ́РДЫ,
ваенныя і дзяржаўныя дзеячы ВКЛ, радавы герб «Габданк». Паходзяць, верагодна, з полацкіх баяр. Найб. вядомыя:
Сямён Багданавіч, полацкі баярын, у час Лівонскай вайны 1558—83 трапіў у маскоўскі палон. Валодаў у Полацкім ваяв. Азярцамі, Гарадзеяй, Ушачамі і інш. Лукаш Багданавіч, каралеўскі дваранін, удзельнік пасольстваў у Маскву ў 1537 і 1558. У 1563—66 у маскоўскім палоне. Міхаіл (? — 1586), дыпламат, гл.Гарабурда М. Васіль Міхайлавіч, друкар, гл.Гарабурда В.М. Міхал Кароль (каля 1640—1709), дзярж. і вайсковы дзеяч ВКЛ. У 1666 дэпутат Трыбунала ВКЛ, пасол на сеймы 1688—99, з 1691 маршалак слонімскі. Выступаў супраць групоўкі Сапегаў. Камандаваў слонімскай харугвай у Алькеніцкай бітве 1700, дзе Сапегі былі разбіты.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
та́бар
(чэш. tábor)
1) лагер, стан, абоз у чэхаў, палякаў, румын, венграў;
2) вайсковы лагер з абозам у казакаў 16—17 ст.;
3) група цыганскіх сем’яў, якія разам качуюць, а таксама іх стан, абоз;
4) перан. вялікая група людзей, якія часова размясціліся лагерам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ста́ту́т
(польск. statut, ад лац. statutum)
1) звод палажэнняў, якія вызначаюць структуру, прынцыпы і парадак дзейнасці якой-н. арганізацыі, установы (напр. С. Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі);
2) звод правіл, якія рэгулююць парадак выканання ці прымянення чаго-н. (напр.вайсковы с.);
3) звод законаў у некаторых краінах Еўропы XIV—XVIII стст. (напр. С. Вялікага княства Літоўскага).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
military
[ˈmɪləteri]1.
adj.
1) вайско́вы
a military uniform — вайско́вая фо́рма
military service — вайско́вая слу́жба
military maneuvers — вайско́выя манэ́ўры
a military bearing — вайско́вая вы́праўка
2) жаўне́рскі, салда́цкі
3) вае́нны
military school — вае́нная вучэ́льня
2.
n. the military
во́йска n., вайско́ўцы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)