ячэ́йка, -і, ДМ -йцы, мн. -і, ячэ́ек, ж.
1. Паглыбленне, дзірачка і пад. (у цэлай сістэме падобных).
Ячэйка сотаў.
2. Невялікая арганізацыйная група, дробная адзінка, якая ўваходзіць у склад якога-н. аб’яднання або грамадскай арганізацыі.
Сям’я — пярвічная я. грамадства.
Падпольная я.
3. Невялікі акоп для аднаго стралка (спец.).
Агнявая я.
|| прым. ячэ́йкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ячэ́йка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ячэ́йка |
ячэ́йкі |
| Р. |
ячэ́йкі |
ячэ́ек |
| Д. |
ячэ́йцы |
ячэ́йкам |
| В. |
ячэ́йку |
ячэ́йкі |
| Т. |
ячэ́йкай
ячэ́йкаю |
ячэ́йкамі |
| М. |
ячэ́йцы |
ячэ́йках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ячэ́йка ж., в разн. знач. яче́йка;
○ парты́йная я. — парти́йная яче́йка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ячэ́йка, ‑і, ДМ ячэйцы; Р мн. ячэек; ж.
1. Паглыбленне, адтуліна (у цэлай сістэме падобных), кожнае асобнае звяно ў чым‑н. Ячэйкі сотаў. Зубныя ячэйкі. □ — У кожнай культурнай канюшні.. павінны быць.. ячэйкі на кожнага каня. Мележ.
2. Невялікая арганізацыйная група; адзінка, якая ўваходзіць у склад якога‑н. буйнога аб’яднання. [Лютынскі:] Я хачу да якой-небудзь вытворчай ячэйкі прымацавацца. Крапіва. Аднойчы да члена падпольнай ячэйкі Ільі Паша звярнуліся з прапановай паставіць у яго хаце друкарскі станок. Карпюк. Успомнім хоць бы гады Вялікай Айчыннай вайны, калі савецкая сям’я, як маленькая ячэйка вялікай Савецкай Радзімы, была падвергнута суроваму выпрабаванню. «Беларусь». // Уст. Пярвічная арганізацыя якога‑н. таварыства, саюза. У школе ўсё жыццё пачало кружыцца наўкола ячэйкі. Галавач. Увечары ў хаце адной дзяўчыны, што жыла са старой маці, сабралася ўпотай восем чалавек: пяць хлопцаў і трое дзяўчат — вясковая ячэйка. Хадкевіч.
3. Адзіночны стралковы акоп. Былі таксама ячэйкі для стралкоў. Кулакоўскі. Пад дрэвамі, пад кустамі былі ячэйкі-акопчыкі. Ермаловіч.
•••
Камсамольская ячэйка — назва пярвічнай арганізацыі ВЛКСМ да 1934 г.
Партыйная ячэйка — назва пярвічнай арганізацыі ВКП (б) да 1934 г.
Ячэйка памяці — састаўная частка збіральніка запамінальнага блока; элемент памяці вылічальнай машыны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пярві́чны, -ая, -ае.
Які з’яўляецца першым, пачатковым звяном якой-н. арганізацыі; нізавы.
Пярвічная ячэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
яче́йка ж.
1. в разн. знач. ячэ́йка, -кі ж.;
со́товая яче́йка со́тавая ячэ́йка;
яче́йка па́мяти техн. ячэ́йка па́мяці;
2. (в сети) во́чка, -ка ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тру́тневы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да трутня. Трутневая ячэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ячэ́я, ‑і, ж.
Уст. Тое, што і ячэйка (у 1 знач.). Ячэя ў сотах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
комяче́йка (коммунисти́ческая яче́йка) полит., ист. кам’ячэ́йка, -кі ж. (камуністы́чная ячэ́йка).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кам’ячэ́йка, ‑і, ДМ ‑ячэйцы; Р мн. ‑ячэек; ж.
Гіст. Камуністычная ячэйка. Гадзінам к адзінаццаці ў накураным кабінеце Лаўрыновіча сабралася ўся кам’ячэйка. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)