Яку́цк
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Яку́цк |
| Р. |
Яку́цка |
| Д. |
Яку́цку |
| В. |
Яку́цк |
| Т. |
Яку́цкам |
| М. |
Яку́цку |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Яку́тск г. Яку́цк, -ка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мамуты ’сорт сталовых буракоў’ (паст., Сл. ПЗБ; астр., Сцяшк. Сл.). З польск. mamut ’мамант, Elephas primigenius’, якое ўтварыў Людлоф у 1696 г. з якуцк. mamma ’зямля’ (Варш. сл., 2, 870).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ма́мант ’жывёліна ледавіковага перыяду’ (ТСБМ). З рус. мамонт ’тс’, якое з зах.-тунгуск. ηamendi ’мядзведзь’ (Расянен ZfSlPh, 21, 293). На фанетыку лексемы ўплывалі і імя Мамонт, ст.-рус. Мамонтъ (са ст.-грэч. Μάμας, ‑αντος — гл. Сабалеўскі, РФВ, 65, 415; Фасмер, ZfSlPh, 21, 295). Кіпарскі (там жа, 26, 296–300) крыніцу гэтага слова бачыць у нянецк. (jĕåη) ηammuroťeə ’пажыральнік (зямлі)’ (Фасмер, 2, 566). Параўн. якуцк. mamut ’мамант’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жа́бка 1 памянш. да жа́ба 1–4 (гл.).
Жа́бка 2 ’падкоўка на абутку’ (зэльв., Жыв. сл., 141). Улічваючы геаграфію, магчыма, з польск. żabka ’тс’. У слав. мовах, у тым ліку польск. żabka, укр. жа́бка, серб.-харв. жабица ’стрэлка ў капыце, нарасць на назе каня’, балг. дыял. жаба ’мускул на назе’. Аналагічны перанос у іншых мовах (англ. frog ’жаба’ — ’стрэлка ў капыце’, грэч. βάτραχος ’жаба’ — ’частка капыта’, якуцк. баӷа ’жаба’ — ’стрэлка пад капытом’; Пякарскі), таму апошняе да жа́ба 1, а адсюль па падобнасці перанос на ’падкоўку’.
Жа́бка 3 ’гатунак школьнага пяра’ (ТСБМ). Ад жа́ба 1 па знешняму выгляду.
Жа́бка 4 ’каменьчык, які кідаецца на водную паверхню, а ён падскоквае’ (КЭС). Рус., укр. жабка, польск. żabka, чэш. žabka, серб.-харв. жа̏бице, славен. žábica ’тс’. Відаць, паводле жабячых (да жа́ба 1) падскокаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)