Яку́б
назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
Яку́б |
Яку́бы |
| Р. |
Яку́ба |
Яку́баў |
| Д. |
Яку́бу |
Яку́бам |
| В. |
Яку́ба |
Яку́баў |
| Т. |
Яку́бам |
Яку́бамі |
| М. |
Яку́бе |
Яку́бах |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Візітант ’наведвальнік’ (КТС, Якуб Колас). Запазычана з польск. уст. wizytant ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скры́тнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Быць скрытным; скрываць што‑н. ад каго‑н. Не скрытнічай, а гавары адкрыта, шчыра. □ Паліцыя ніколі не хавала, што Якуб памагае ёй. І сам Якуб не скрытнічаў з гэтым. Каваленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Віёрка ’вавёрка’ (стаўб., ДАБМ, Сцяшк. МГ, КТС, Якуб Колас). Утварылася ў выніку распадабнення зычных в ад вавёрка. Параўн. таксама йайорка (ДАБМ, 897).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ветравей (паэт.) ’вецер’ (КТС, Якуб Колас, БРС) — новаўтварэнне ад ве́цер (гл.) і вей < веяць. Сюды ж прым. ветравейна (КТС, Я. Пушча). Параўн. таксама ўкр. вітрові́й ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дара́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Абл. Парада. Якуб часамі даваў такія гаспадарскія дарады, што дзядзька толькі здзіўляўся. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́ўдра, ‑ы, ж.
Пасцельная рэч, якой накрываюцца. Шарсцяная коўдра. □ Накрыўшыся з галавою коўдрай, спаў самы меншы пляменнік Якуб, найлепшы дзядзькаў прыяцель. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́звацца, ‑завуся, ‑завешся, ‑завецца; зак.
Добраахвотна згадзіцца выканаць што‑н. Вызвацца ў разведку. □ Якуб Вастроў, малады хлопец, вызваўся з’ездзіць да барака прывезці вады. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарлапа́н, ‑а, м.
Разм. Той, хто гарлапаніць; крыкун, гарлан. Гарлапан Якуб, які мог крычаць.. дзве гадзіны запар, у момант сцішваўся, вытарашчваў чорныя вочкі. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цно́тны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і цнатлівы (у 1 знач.). Якуб Колас падае чыстыя высакародныя адносіны паміж героем аповесці і Алёнкай — разумнай, цнотнай дзяўчынкай. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)