я́касны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. я́касны я́касная я́каснае я́касныя
Р. я́каснага я́каснай
я́каснае		 я́каснага я́касных
Д. я́каснаму я́каснай я́каснаму я́касным
В. я́касны (неадуш.)
я́каснага (адуш.)		 я́касную я́каснае я́касныя (неадуш.)
я́касных (адуш.)
Т. я́касным я́каснай
я́каснаю		 я́касным я́каснымі
М. я́касным я́каснай я́касным я́касных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

я́касць, -і, ж.

1. Характэрная адзінка, істотная ўласцівасць, якая адрознівае адзін прадмет ці з’яву ад другіх.

Колькасць і я.

Пераход да новай якасці.

2. Тая або іншая ўласцівасць, годнасць, ступень прыгоднасці каго-, чаго-н.

Я. работы.

Я. прадукцыі.

Выдатная я.

Высокія душэўныя якасці.

◊

У якасці каго-чаго, прыназ. з Р — як хто-, што-н.

Прысутнічаць у якасці наглядальніка.

|| прым. я́касны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Якасныя змены.

Якасныя адрозненні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

я́касны, -ая, -ае.

1. гл. якасць.

2. Высокай якасці, лепшы.

Якасныя сталі.

Я. рамонт.

○

Якасны прыметнік — у граматыцы: прыметнік, што абазначае якасць, уласцівасць прадмета.

|| наз. я́каснасць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тапало́гія, ‑і, ж.

Раздзел геаметрыі, у якім вывучаюцца якасныя ўласцівасці геаметрычных фігур, што не залежаць ад іх памераў і прамалінейнасці.

[Ад грэч. topos — месца і lógos — вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэхумо́вы, ‑умоў; адз. няма.

Дакумент, які змяшчае якасныя характарыстыкі машын, вузлоў, дэталей і пад. і правілы іх эксплуатацыі; тэхнічныя ўмовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́чественный я́касны;

ка́чественные показа́тели я́касныя пака́зчыкі;

ка́чественный ана́лиз хим. я́касны ана́ліз;

ка́чественное прилага́тельное грам. я́касны прыме́тнік;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

показа́тель пака́зчык, -ка м.;

показа́тель сте́пени мат. пака́зчык ступе́ні;

ка́чественные и коли́чественные показа́тели я́касныя і ко́лькасныя пака́зчыкі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыме́тнік м., грам. и́мя прилага́тельное;

○ я́касныя ~кі — ка́чественные прилага́тельные;

адно́сныя ~кі — относи́тельные прилага́тельные;

прынале́жныя ~кі — притяжа́тельные прилага́тельные;

по́ўныя ~кі — по́лные прилага́тельные;

каро́ткія ~кі — кра́ткие прилага́тельные

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ста́дыя, ‑і, ж.

Перыяд, этап у развіцці чаго‑н., які мае свае якасныя асаблівасці. Імперыялізм — апошняя стадыя капіталізму. Туберкулёз у апошняй стадыі. □ Але ў гэты момант напружанне даходзіць да такой стадыі і так узбуджае эмоцыі, што на хвіліну да мяне нават вяртаецца здольнасць адчуваць пахі. Карпюк. Эндшпілем называецца заключная стадыя [шахматнай] партыі. «Маладосць».

•••

Светлавая стадыя — стадыя развіцця расліны, у праходжанні якой вядучую ролю адыгрываюць умовы асвятлення.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

я́касны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да якасці (у 3 знач.). Якасныя змены.

2. Высокай якасці; дабраякасны. — Хай у Баброва баліць галава, дзе дастаць цэменту, — гаворыць Сакоўская. — А тынкоўку будзем рабіць якасную. Мыслівец.

•••

Якаснае прыслоўе — у граматыцы — прыслоўе, утворанае ад якаснага прыметніка.

Якасны аналіз — у хіміі — даследаванне саставу рэчыва, вызначэнне ўваходзячых у яго склад элементаў.

Якасны прыметнік — у граматыцы — прыметнік, што абазначае такую якасць або ўласцівасць прадмета, якая можа праяўляцца з рознай ступенню інтэнсіўнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)