шы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. на каго (што). Вымаўляць гук «ш-ш!», стараючыся супакоіць каго-н.

Што ты на мяне шыкаеш, не даеш слова сказаць.

2. Гукамі «ш-ш!», шумам выражаць незадавальненне.

Ш. пасрэднаму дакладчыку.

|| зак. ашы́каць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).

|| аднакр. шы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1 знач.).

|| наз. шы́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шы́каць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шы́каю шы́каем
2-я ас. шы́каеш шы́каеце
3-я ас. шы́кае шы́каюць
Прошлы час
м. шы́каў шы́калі
ж. шы́кала
н. шы́кала
Загадны лад
2-я ас. шы́кай шы́кайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шы́каючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шы́каць несов., разг. ши́кать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм.

1. Вымаўляць гук «ш-ш», стараючыся супакоіць каго‑н. Сядзеўшая ў першым радзе вяртлявая дзяўчына, на якую ўжо шыкалі часам суседзі, бо яна ўсё круцілася на месцы, гадавала бліжэйшым недарэчныя пытанні. Лынькоў. Людзі нават не варушыліся, не курылі, шыкалі на тых, хто кашляў. Шамякін.

2. Гукамі «ш-ш», крыкамі, шумам выражаць сваё незадавальненне, злосць (звычайна артысту, аратару і пад.). Калі ў зале пачнуць шыкаць, смяяцца, тупаць нагамі, не звяртайце на гэта ўвагі. Пянкрат.

3. Крычаць «ш-ш!», адганяючы, праганяючы якіх‑н. птушак, жывёл. Станіслаў Пракопавіч адмахваўся ад .. [гусей] голымі рукамі, шыкаў і сцёбаў клятчатай кашуляй па частаколе — выбіваў пыл. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ашы́каць гл. шыкаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ши́кать несов., разг. шы́каць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зашы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Пачаць шыкаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шы́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да шыкаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прашы́кацца ’праматацца, прамантачыць грошы’ (Шат.). Да шыкаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шы́канне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. шыкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. [Карэнчык] нават намерыўся нешта сказаць, але з губ сарвалася адно толькі шыканне. Колас. Гоман, што прабіваўся там-сям, адразу апаў, але ў суседнім пакоі хтосьці гаманіў. На яго кінуліся нецярплівае шыканне, галасы. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)