шчу́паць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.
1. каго-што. Датыкацца, мацаць з мэтай агляду, даследавання.
Ш. курэй.
2. перан. Уважліва разглядаць.
Ш. вачамі каго-, што-н.
3. што. Даследаваць шчупам.
|| зак. пашчу́паць, -аю, -аеш, -ае; -аны.
|| наз. шчу́панне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шчу́паць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
шчу́паю |
шчу́паем |
| 2-я ас. |
шчу́паеш |
шчу́паеце |
| 3-я ас. |
шчу́пае |
шчу́паюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
шчу́паў |
шчу́палі |
| ж. |
шчу́пала |
| н. |
шчу́пала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
шчу́пай |
шчу́пайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
шчу́паючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
шчу́паць несов. (кур) щу́пать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шчу́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Датыкацца, мацаць што‑н. з мэтай агляду, даследавання. Грыша нейкім дроцікам пачаў шчупаць верх скрыначкі... Якімовіч. А то, чаго добрага, скажуць: во, Красанок адправіў жонку на пагулянкі, а сам і карову доіць і курэй шчупае. Гроднеў. // перан. Разм. Уважліва разглядваць што‑н. Гудзілка быстра ўскідае неспакойныя вочкі, як бы шчупае Свірыдавы мыслі і стан яго душы. Колас.
2. перан. Разм. Асцярожна, незаўважна, непрыкметна старацца даведацца пра каго‑н., выведаць у каго‑н. што‑н. Доўга гаманіў Базыль ды аб усім патроху; гэтым ён шчупаў цвёрды, моцны грунт самасвядомасці. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шчу́панне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. шчупаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
щу́пать несов.
1. (прикасаться, трогать с целью осмотра) ма́цаць;
щу́пать пульс ма́цаць пульс;
2. (исследовать щупом) шчу́паць, ма́цаць, абма́цваць; (прослушивать) праслухо́ўваць;
щу́пать по́ле миноиска́телем праслухо́ўваць по́ле мінашука́льнікам;
3. перен. (присматриваться, изучать), разг. прыгляда́цца, абма́цваць, шчу́паць, прашчу́пваць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Перашчу́к ’дождж з перапынкамі’ (нараўл., ЛА, 2), перашчупаць, перэшчукаць ’сціхаць, пераставаць’ (Нас., Растарг., Нар. Гом. — Сачанка), перашчу́кпуць, пірашчупнуць ’перастаць’ (брагін., З нар. сл.; чач., Жыв. НС), рус. бранск. перещупать, ne- реіцу́кнуть ’перастаць (аб дажджы)’. Да пера- (гл.) і шчупаць* цяўкнуць перастаць, пераставаць’ (гл.), якое ўзыходзіць да ліг. ščiuti ’сціхаць, пераставаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)