шу́стры, -ая, -ае.
Жвавы, імклівы, рухавы; бойкі.
Ш. хлопчык.
|| наз. шу́страсць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шу́стры
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
шу́стры |
шу́страя |
шу́страе |
шу́стрыя |
| Р. |
шу́страга |
шу́страй
шу́страе |
шу́страга |
шу́стрых |
| Д. |
шу́страму |
шу́страй |
шу́страму |
шу́стрым |
| В. |
шу́стры (неадуш.)
шу́страга (адуш.) |
шу́струю |
шу́страе |
шу́стрыя (неадуш.)
шу́стрых (адуш.) |
| Т. |
шу́стрым |
шу́страй
шу́страю |
шу́стрым |
шу́стрымі |
| М. |
шу́стрым |
шу́страй |
шу́стрым |
шу́стрых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шу́стры, ‑ая, ‑ае.
Жвавы, імклівы, рухавы. Малога росту і надзвычай шустры, .. [Гаўрыла] не ходзіць, а лётае. Навуменка. Быстрая, не па гадах шустрая бабка Кацярынка прашнуравала да стала і ўціснулася паміж людзей на ўслон. Палтаран. [Альжбета:] — Харошы хлопчык, жвавы такі, шустры. Пальчэўскі. // Уласцівы такому чалавеку. Адны вочы пад трошкі прыпухлымі павекамі былі па-ранейшаму жывыя, шустрыя і нагадвалі пра Насту маладую, прыгожую. Хадкевіч. На адну дарогу патрэбна мець у запасе добрую чвэртку гадзіны! Гэта, вядома, калі мераць яе шустрымі крокамі першага ў атрадзе бегуна Колі Пінчука. Якімовіч. / Пра жывёл, птушак і пад. Перасталі мітусіцца Нават шустрыя сініцы. Бачыла. Закружыла ў рэчцы кругі Плойма шустрых плотак. Бядуля. Па леташніх лісцях і траве прабеглі шустрыя, заклапочаныя мурашкі. Сачанка. // Які мае быструю плынь, павёў, рух; хуткі. Падышла да рэчкі шустрай, Месяц кружыцца ў вадзе. А. Александровіч. Ветрык шустры змоўк, заціх. Барадулін. // Быстраходны. Свіснуў раз, свіснуў два Шустры паравозік. Купала. З уловам багатым, збаўляючы ход, Да берага шустры ідзе параход. Гаўрусёў. // Бойкі, кемлівы; разбітны. Шустрая, задаволеная жыццём, .. [маці] ўсю энергію і сілу аддавала сям’і, парадку ў хаце. Ваданосаў. Разгубіўся шустры перакладчык: захліснуў пытаннямі натоўп. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
востроно́гий разг. шу́стры.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шу́стрый разг. шу́стры; (живой) жва́вы; (ловкий) спры́тны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шу́странькі, ‑ая, ‑ае.
Памянш.-ласк. да шустры. Яны [кураняты] такія шустранькія, такія жоўценькія! — з захапленнем пачала расказваць Аня. Скрыпка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зрэ́дчас, прысл.
Абл. Часам, час ад часу. Зрэдчас праз шчыліну ўскочыць сонечны зайчык шустры, і зноўку дрэмлюць пакоі. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жостры ’хуткі, спрытны’ (Песні сямі вёсак), жо́сткі ’шустры’ (Нас., Касп.). Рус. дыял. сімб. жу́стро ’бойка, шустра’. Відаць, вынік кантамінацыйнага ўзаемадзеяння слоў шустры, жорсткі, востры. Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Заўфа́ны ’шустры’ (ашм., Сл. паўн.-зах.). Сем. развіццё запазычанага з польск. zaufany ’заслугоўваючы давер’я’ > ’хутка выконваючы даручанае’ > ’хуткі’, ’шустры’ (з ufać ’давяраць’ < upъvati > рус. уповать; Брукнер, 592; Фасмер, 4, 164). Гл. яшчэ зухвал.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)