шпако́ўня

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. шпако́ўня шпако́ўні
Р. шпако́ўні шпако́ўняў
Д. шпако́ўні шпако́ўням
В. шпако́ўню шпако́ўні
Т. шпако́ўняй
шпако́ўняю		 шпако́ўнямі
М. шпако́ўні шпако́ўнях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шпако́ўня ж. скворе́чник м.; скворе́чня, скворе́чница

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шпако́ўня, ‑і, ж.

Жыллё для шпакоў у выглядзе невялікай будачкі, якая прымацоўваецца на доўгай жэрдцы або дрэве каля жылля. Новенькая беленькая шпакоўня ўзнеслася над яшчэ голымі кронамі невялічкага маладога садка. Дуброўскі. Кончыліся птушыныя спевы, а ў шпакоўнях і гнёздах аперыліся птушаняты. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шпако́ўня, -і, мн. -і, -яў, ж. і (разм.) шпако́ўніца, -ы, мн. -ы, -ніц, ж.

Жыллё для шпакоў у выглядзе невялікай будачкі, прымацаванай на доўгай жэрдцы ці на дрэве каля дома.

|| прым. шпако́ўніцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

схісну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

Злёгку хіснуцца, трохі скрануцца з месца.

Шпакоўня схіснулася ад ветру.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скворе́чник м., скворе́чница ж. шпако́ўня, -ні ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шпако́ўніца, ‑ы, ж.

Разм. Тое, што і шпакоўня. Ля шпакоўніцы на арабіне, звонка славячы родны дом, шпак, сярэбраны ад павуціння, як вясной, трапеча крылом. Вялюгін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дупля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Шпакоўня з дуплаватага дрэва. Нашы продкі пявунняў любілі, Па шчырасці славілі, Паважалі крыклівых, Пісклівых, На кожнай вярбе Дуплянкі вясною Пад ціхімі хатамі ставілі. Ляпёшкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ба́бік 1 ’вабік для курапатак’ (Маш.). Вытворнае ад дзеяслова ба́біць ’вабіць’ (гл.).

Ба́бік 2 ’шпакоўня’ (Сцяшк. МГ). Па паходжанню, мабыць, ідэнтычнае ба́бік 1 (гл.): *’домік для прываблівання птушак’. Аднак не выключаецца і сувязь з дзеясловам ба́біць ’цешыць, няньчыць, цацкацца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лято́к, ‑тка, м.

1. Адтуліна ў доменнай печы, праз якую выпускаецца метал або шлак.

2. Адтуліна ў вуллі для вылету пчол. [Пчолы] на хвіліну спыняюцца ля самага краю лятка і куляй узлятаюць над кучаравым вішняком. Б. Стральцоў. // Адтуліна ў шпакоўні, дупле і пад. Да самай вялікай яблыні прыбіта жардзіна, на жардзіне — шпакоўня з бярозавай галінкай ля лятка. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)