шапкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; незак. (разм.).

1. Уніжальна прасіць каго-н. аб чым-н.

2. Рабалепстваваць, нізкапаклоннічаць; вітацца, знімаючы шапку.

|| наз. шапкава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шапкава́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. шапку́ю шапку́ем
2-я ас. шапку́еш шапку́еце
3-я ас. шапку́е шапку́юць
Прошлы час
м. шапкава́ў шапкава́лі
ж. шапкава́ла
н. шапкава́ла
Загадны лад
2-я ас. шапку́й шапку́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час шапку́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

шапкава́ць несов., разг.

1. заи́скивающе кла́няться; ша́пку лома́ть;

2. пресмыка́ться, подхали́мничать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шапкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак.

Разм.

1. Уніжальна прасіць каго‑н. аб чым‑н. [Зыдор Пніцкі:] — У мяне, каб не схлусіць вам, сані вельмі нялюдскія, а шапкаваць перад людзьмі, каб пазычыць .. дык... Чорны.

2. Рабалепстваваць, нізкапаклоннічаць. [Карл Раманоўскі:] — Можа, нам усім прыйдзецца дамоў вярнуцца. Вельмі бо надаела шапкаваць перад панам. Як ні ўгаджай — усё роўна кепска. С. Александровіч. // Вітацца, знімаючы шапку. [Кацярына:] Як апранеш ты [Рыгор] бурку з башлыком, боты добрыя абуеш, запражэш стаенніка ў вазок, ды як паедзем на кірмаш, дык усё мястэчка залюбуецца, гледзячы на нас. Нашы вясковыя хамулы толькі шапкаваць будуць перад намі. Крапіва. // перан. Залішне слугаваць каму‑н.; падхалімнічаць перад кім‑н. [Леапольд Гушка:] — То нам не трэба тут лішне шапкаваць перад гэтым дапытнікам. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шапкава́нне, ‑я, н.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. шапкаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лома́ть несов., в разн. знач. лама́ць;

◊

лома́ть го́лову лама́ць галаву́;

лома́ть ру́ки лама́ць ру́кі;

лома́ть ша́пку перед ке́м-л. шапкава́ць, ша́пку здыма́ць перад кім-не́будзь;

лома́ть ко́пья лама́ць ко́п’і;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ша́пка в разн. знач. ша́пка, -кі ж.;

снять ша́пку зняць ша́пку;

напеча́тать статьи́ под о́бщей ша́пкой надрукава́ць арты́кулы пад агу́льнай ша́пкай;

◊

на во́ре ша́пка гори́т погов. хто парася́ ўкраў, таму́ ўвушшу́ вішчы́ць;

по Се́ньке и ша́пка па Са́ўку ша́пка; які́ гаспада́р, такі́ і тава́р;

ша́пку лома́ть шапкава́ць, ша́пку здыма́ць;

ша́пка-невиди́мка фольк. ша́пка-невідзі́мка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прасіць, прасіцца, выпрошваць, упрошваць, маліць, маліцца, вымольваць, умольваць, умаляць, кланяцца, хадайнічаць; кленчыць, клянчыць, шапкаваць (разм.); благаць (абл.) □ звяртацца з просьбай, кланяцца ў ногі, цалаваць рукі і ногі, абіваць парогі, біць чалом

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)