чы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра гукі, якія ўтвараюцца работай некаторых механізмаў.

Гадзіннік чыкае.

2. што і без дап. Хутка рэзаць, сячы і пад. (разм.).

|| аднакр. чы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. чы́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чы́каць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. чы́каю чы́каем
2-я ас. чы́каеш чы́каеце
3-я ас. чы́кае чы́каюць
Прошлы час
м. чы́каў чы́калі
ж. чы́кала
н. чы́кала
Загадны лад
2-я ас. чы́кай чы́кайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час чы́каючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

чы́каць несов., в разн. знач. чи́кать, ре́зать; см. чы́кнуць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Утвараць кароткія, рытмічныя гукі, якія перыядычна паўтараюцца (звычайна пра механізмы). На руцэ Міхася чыкаў мой гадзіннік. Савіцкі.

2. што і без дап. Разм. Хутка, з рэзкім, кароткім гукам рэзаць, сячы і пад. «Чы-чы-чы, чы-чы-чы!» — лёгка, з тугім картавым трэскам чыкае.. [Зінін] быстры нож. Кудравец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зачы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачаць чыкаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чи́кать несов., в разн. знач. чы́каць; см. чи́кнуть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чык, выкл. (разм.).

1. Ужыв. гукапераймальна для абазначэння кароткага адрывістага трэску, ляску і пад.

У хаце чыкалі ходзікі: чык-чык...

2. у знач. вык. Ужыв. ў знач. дзеясл. чыкаць—чыкнуць.

Нажом чык — і пальца няма.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чы́канне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. чыкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Аляксей пачуў у адной [машыне] роўнае мернае чыканне, як у гадзінніка. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Абчылга́ніць ’абстрыгчы’ (Яшкін, вусн. паведамл., слаўг.). Кантамінацыя абгалганіць і чыкаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Абчычы́каць ’абстрыгчы хутка’ (Малько, вусн. паведамл., мядз.). Рэдуплікацыя да чыкаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)