чу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. Чухаць, скрэбці сваё цела ці якую-н. яго частку.

Сабака чухаецца.

2. перан. Рабіць што-н. марудна, без жадання (разм.).

Хопіць ч., пара справамі займацца.

|| зак. пачу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. чу́ханне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чу́хацца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. чу́хаюся чу́хаемся
2-я ас. чу́хаешся чу́хаецеся
3-я ас. чу́хаецца чу́хаюцца
Прошлы час
м. чу́хаўся чу́халіся
ж. чу́халася
н. чу́халася
Загадны лад
2-я ас. чу́хайся чу́хайцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час чу́хаючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

чу́хацца несов.

1. чеса́ться;

саба́ка чу́хаецца — соба́ка че́шется;

2. перен., разг. (медлить) ме́шкать, раска́чиваться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чу́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Чухаць, скрэбці сваё цела ці якую‑н. частку яго. Седзячы на ложку, [Маня] доўга сапла, пазяхала ўголас, чухалася, — ніяк не магла прачнуцца. Мележ. Дзядзька Мікалай зноў пачынае драмаць, але хутка ўсхопліваецца — не даюць спакою паразіты, чухаецца, і зноў нікне галавою. Ставер. // перан. Разм. Быць вымушаным ліквідоўваць вынікі якой‑н. дзейнасці. [Аляксандр Дзям’янавіч:] — Работкі лётчыкам хапіла. Фашысты і цяпер яшчэ чухаюцца, мост усё ладзяць. Лынькоў.

2. перан. Разм. Марудна, няўмела, без жадання што‑н. рабіць. [Бог:] — Ды нячыстай рознай твары Па адной вазьмі ты пары, А ўсіх чыстых па сем пар. Ну, не чухайся, а жар! Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пачу́хацца гл. чухацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

почёсываться чу́хацца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пачу́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм.

1. Зак. да чухацца.

2. Чухацца некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зачу́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Пачаць чухацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папачу́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. Чухацца доўга, неаднаразова.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расчу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак. (разм.).

1. Пачаць многа і энергічна чухацца (у 1 знач.).

2. перан. Пазбавіцца стану санлівасці, вяласці; раскатурхацца.

|| незак. расчу́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)