цясла́, -ы́, мн. цёслы і (з ліч. 2, 3, 4) цяслы́, цёслаў, ж. (уст.).
Цяслярская прылада з паўкруглым лязом для выдзёўбвання карыт, начовак і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цясла́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
цясла́ |
цёслы
цяслы́ |
| Р. |
цяслы́ |
цёслаў |
| Д. |
цясле́ |
цёслам |
| В. |
цяслу́ |
цёслы
цяслы́ |
| Т. |
цясло́й
цясло́ю |
цёсламі |
| М. |
цясле́ |
цёслах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
цясла́ ж., плотн. тесло́ ср.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цясла́, ‑ы; мн. цёслы, ‑аў; ж.
Уст. Цяслярская прылада з паўкруглым лязом для выдзёўбвання карыт, начовак і пад. У раскопе 1969 г. знойдзены абломак сякеры, цясла, свярдзёлак. «Помнікі».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тесло́ ср., плотн. цясла́, -лы́ ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Капу́л, копул ’прылада, пры дапамозе якой выдзёўбваюць ночвы, цясла’ (мазыр., З нар. сл.). Да капыл, які ўтвораны ад капаць (гл.) пры дапамозе суфікса ‑ыл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пацёс ’столь’ (Сцяшк., слонім., Арх. Бяльк.; маст., Сл. ПЗБ; бар., Сл. Брэс.; зэльв., свісл., Шатал.). Да па‑(< прасл. po- са значэннем ’пашырэнне выніку дзеяння’) і цёс, якое з + цясиць (замест яго ў бел. літар. мове замацаваўся дзеяслоў часаць, і ад якога засталіся цясак, цясла, цясляр і да таго пад.). Да прасл. tesati. І.‑е. адпаведнікі: літ. tašyti ’часаць (дрэва)’, ст.-інд. taksati, takšnoti, t äs t і ’ачэсвае, цяслярыць’, takęa ’цясляр’, авест. tašan‑, ст.-грэч. τέκτων ’тс’, лац. texō‑, ‑ere ’ткаць, плясці, будаваць’; ст.-в.-ням. dehsala, ірл. tat (< *tökslo‑) ’цяслярская сякера’ (Фасмер, 4, 50). Сюды ж свісл. пацёсіна ’дошка ў столі’ (Шатал.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)