цэнтра́льны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. цэнтра́льны цэнтра́льная цэнтра́льнае цэнтра́льныя
Р. цэнтра́льнага цэнтра́льнай
цэнтра́льнае
цэнтра́льнага цэнтра́льных
Д. цэнтра́льнаму цэнтра́льнай цэнтра́льнаму цэнтра́льным
В. цэнтра́льны (неадуш.)
цэнтра́льнага (адуш.)
цэнтра́льную цэнтра́льнае цэнтра́льныя (неадуш.)
цэнтра́льных (адуш.)
Т. цэнтра́льным цэнтра́льнай
цэнтра́льнаю
цэнтра́льным цэнтра́льнымі
М. цэнтра́льным цэнтра́льнай цэнтра́льным цэнтра́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цэнтра́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. цэнтра́льны цэнтра́льная цэнтра́льнае цэнтра́льныя
Р. цэнтра́льнага цэнтра́льнай
цэнтра́льнае
цэнтра́льнага цэнтра́льных
Д. цэнтра́льнаму цэнтра́льнай цэнтра́льнаму цэнтра́льным
В. цэнтра́льны (неадуш.)
цэнтра́льнага (адуш.)
цэнтра́льную цэнтра́льнае цэнтра́льныя (неадуш.)
цэнтра́льных (адуш.)
Т. цэнтра́льным цэнтра́льнай
цэнтра́льнаю
цэнтра́льным цэнтра́льнымі
М. цэнтра́льным цэнтра́льнай цэнтра́льным цэнтра́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Во́карак ’кумпяк’ (Вешт. дыс.), во́кырак ’тс’ (Бяльк.). Запазычанне з рус. о́корок ’тс’, аб чым сведчыць тэрыторыя распаўсюджання (Магілёўшчына і некаторыя цэнтральныя ўсходнія гаворкі Палесся).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кры́шанка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.

Абл. Што‑н. раскрышанае, здробненае. У час галалёду праспект і цэнтральныя вуліцы насыпалі пяском, і зноў тыя ж машыны зграбалі, грузілі і вывозілі пажаўцелую крышанку ў поле. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэа́кцыя 1, ‑і, ж.

1. Дзеянне або ўчынак, які з’яўляецца адказам на якое‑н. уздзеянне. Здарылася дзіўнае: вучні заапладзіравалі маім словам. Хлопцы гучна і весела запляскалі. Дзяўчаты сарамліва апусцілі вочы. Такая неспадзяваная рэакцыя збянтэжыла мяне і трохі спалохала. Шамякін. Смех выклікаў у дзяўчат дваякую рэакцыю. Васілевіч.

2. Спец. Адказ арганізма на тое ці іншае знешняе раздражненне або ўздзеянне. Рэакцыя вока на святло. □ Такія рэакцыі прынята лічыць за паказчык актыўнага цячэння інфармацыі. «Весці». // Рэзкая перамена ў самаадчуванне слабасць пасля моцнага напружання, узбуджэння. Рэакцыя пасля перанапружання.

3. Фізіка-хімічнае ўзаемадзеянне паміж двума або некалькімі рэчывамі.

•••

Ланцуговая рэакцыя — рэакцыя, пры якой прадукты яе могуць зноў уступаць у злучэнні з зыходнымі прадуктамі.

Рэакцыя замяшчэння — хімічнае ператварэнне, пры якім у малекуле злучэння атамы аднаго элемента становяцца на месца атамаў другога элемента.

[Ад лац. re — проці і actio — дзеянне.]

рэа́кцыя 2, ‑і, ж.

Палітыка жорсткага падаўлення рэвалюцыйнага руху і грамадскага прагрэсу, якую вядуць эксплуататарскія класы ў барацьбе за захаванне або зварот сваіх правоў і палітычнага панавання. // зб. Рэакцыянеры, рэакцыйныя сілы. Міжнародная рэакцыя. Прошукі рэакцыі. □ І ў Купалы і ў Коласа вораг .. заўсёды называецца сваім спецыяльным імем: «пан», «ксёндз» — цэнтральныя фігуры польскай рэакцыі. Таўлай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)