цэнтра́льны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
цэнтра́льны |
цэнтра́льная |
цэнтра́льнае |
цэнтра́льныя |
| Р. |
цэнтра́льнага |
цэнтра́льнай цэнтра́льнае |
цэнтра́льнага |
цэнтра́льных |
| Д. |
цэнтра́льнаму |
цэнтра́льнай |
цэнтра́льнаму |
цэнтра́льным |
| В. |
цэнтра́льны (неадуш.) цэнтра́льнага (адуш.) |
цэнтра́льную |
цэнтра́льнае |
цэнтра́льныя (неадуш.) цэнтра́льных (адуш.) |
| Т. |
цэнтра́льным |
цэнтра́льнай цэнтра́льнаю |
цэнтра́льным |
цэнтра́льнымі |
| М. |
цэнтра́льным |
цэнтра́льнай |
цэнтра́льным |
цэнтра́льных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
цэнтра́льны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
цэнтра́льны |
цэнтра́льная |
цэнтра́льнае |
цэнтра́льныя |
| Р. |
цэнтра́льнага |
цэнтра́льнай цэнтра́льнае |
цэнтра́льнага |
цэнтра́льных |
| Д. |
цэнтра́льнаму |
цэнтра́льнай |
цэнтра́льнаму |
цэнтра́льным |
| В. |
цэнтра́льны (неадуш.) цэнтра́льнага (адуш.) |
цэнтра́льную |
цэнтра́льнае |
цэнтра́льныя (неадуш.) цэнтра́льных (адуш.) |
| Т. |
цэнтра́льным |
цэнтра́льнай цэнтра́льнаю |
цэнтра́льным |
цэнтра́льнымі |
| М. |
цэнтра́льным |
цэнтра́льнай |
цэнтра́льным |
цэнтра́льных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Во́карак ’кумпяк’ (Вешт. дыс.), во́кырак ’тс’ (Бяльк.). Запазычанне з рус. о́корок ’тс’, аб чым сведчыць тэрыторыя распаўсюджання (Магілёўшчына і некаторыя цэнтральныя ўсходнія гаворкі Палесся).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кры́шанка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Абл. Што‑н. раскрышанае, здробненае. У час галалёду праспект і цэнтральныя вуліцы насыпалі пяском, і зноў тыя ж машыны зграбалі, грузілі і вывозілі пажаўцелую крышанку ў поле. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэа́кцыя 1, ‑і, ж.
1. Дзеянне або ўчынак, які з’яўляецца адказам на якое‑н. уздзеянне. Здарылася дзіўнае: вучні заапладзіравалі маім словам. Хлопцы гучна і весела запляскалі. Дзяўчаты сарамліва апусцілі вочы. Такая неспадзяваная рэакцыя збянтэжыла мяне і трохі спалохала. Шамякін. Смех выклікаў у дзяўчат дваякую рэакцыю. Васілевіч.
2. Спец. Адказ арганізма на тое ці іншае знешняе раздражненне або ўздзеянне. Рэакцыя вока на святло. □ Такія рэакцыі прынята лічыць за паказчык актыўнага цячэння інфармацыі. «Весці». // Рэзкая перамена ў самаадчуванне слабасць пасля моцнага напружання, узбуджэння. Рэакцыя пасля перанапружання.
3. Фізіка-хімічнае ўзаемадзеянне паміж двума або некалькімі рэчывамі.
•••
Ланцуговая рэакцыя — рэакцыя, пры якой прадукты яе могуць зноў уступаць у злучэнні з зыходнымі прадуктамі.
Рэакцыя замяшчэння — хімічнае ператварэнне, пры якім у малекуле злучэння атамы аднаго элемента становяцца на месца атамаў другога элемента.
[Ад лац. re — проці і actio — дзеянне.]
рэа́кцыя 2, ‑і, ж.
Палітыка жорсткага падаўлення рэвалюцыйнага руху і грамадскага прагрэсу, якую вядуць эксплуататарскія класы ў барацьбе за захаванне або зварот сваіх правоў і палітычнага панавання. // зб. Рэакцыянеры, рэакцыйныя сілы. Міжнародная рэакцыя. Прошукі рэакцыі. □ І ў Купалы і ў Коласа вораг .. заўсёды называецца сваім спецыяльным імем: «пан», «ксёндз» — цэнтральныя фігуры польскай рэакцыі. Таўлай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)