цэ́ласць

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне

адз.
Н. цэ́ласць
Р. цэ́ласці
Д. цэ́ласці
В. цэ́ласць
Т. цэ́ласцю
М. цэ́ласці

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цэ́ласць, -і, ж.

1. Непашкоджанасць, захаванасць.

Ц судна.

2. Адзінства, звязанасць усіх частак чаго-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цэ́ласць ж. це́лость; сохра́нность

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цэ́ласць, ‑і, ж.

1. Непашкоджанасць, некранутасць каго‑, чаго‑н. Гунава прыслаў запіску, што Сімон можа выехаць у Сагвасаліо хоць заўтра, паблажліва гарантуючы абсалютную цэласць ягонай асобы. Самуйлёнак.

2. Адзінства, звязанасць усіх частак чаго‑н.; цэльнасць, цэласнасць. Не было цяпер і той цэласці і яснасці, з якой жыў.. [Лабановіч] тут у першыя дні свайго прыезду. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

захава́насць, ‑і, ж.

Цэласць, непашкоджанасць. Адказваць за захаванасць рэчаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

захо́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які гарантуе цэласць, захаванасць чаго‑н. Захоўная распіска.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сохра́нность захава́насць, -ці ж., цэ́ласць, -ці ж., непапсава́насць, -ці ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разарва́ць, -ву́, -ве́ш, -ве́; -вём, -вяце́, -ву́ць; -ві́; -ва́ны; зак.

1. каго-што. Рэзкім рухам раздзяліць на часткі, парушыць цэласць чаго-н.; разадраць.

Р. ліст паперы.

Р. сукенку.

2. што. Узарваць знутры, разнесці на часткі, асколкі.

Трубы разарвала (безас.).

3. перан., што. Спыніць, парваць (адносіны, сувязь і пад.).

Р. дыпламатычныя зносіны.

Р. сувязі з сябрамі.

|| незак. разрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. разры́ў, -ры́ву, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узарва́ць, -ву́, -ве́ш, -ве́; -вём, -вяце́, -ву́ць; -ві́; -ва́ны; зак.

1. што. Разбурыць выбухам.

У. пераправу.

2. што. Узадраць, парушыць цэласць чаго-н.

У. падлогу.

3. перан., што. Парушыць чым-н. спакой, цішыню і пад.

Гром апладысментаў узарваў цішыню.

4. перан., каго (што); пераважна безас. Абурыць, раззлаваць (разм.).

Гэта несправядлівасць узарвала яго.

Ад яго слоў мяне ўзарвала.

|| незак. узрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

це́лость цэ́ласць, -ці ж.;

сохрани́ть в це́лости захава́ць у цэ́ласці;

◊

в це́лости и сохра́нности цэ́лым і спра́ўным.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)