це́льца

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. це́льца це́льцы
Р. це́льца це́льцаў
Д. це́льцу це́льцам
В. це́льца це́льцы
Т. це́льцам це́льцамі
М. це́льцы це́льцах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

це́льца, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. гл. цела.

2. мн. Невялікія ўтварэнні ў складзе якой-н. жывой тканкі (спец.).

○ Белыя крывяныя цельцы — тое, што і лейкацыты.

Чырвоныя крывяныя цельцы — тое, што і эрытрацыты.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

це́льца ср.

1. уменьш.-ласк. те́льце;

2. обычно мн., биол. тельца́;

○ крывяны́я це́льцы — кровяны́е тельца́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

це́льца, ‑а, н.

1. Памянш.-ласк. да цела (у 2, 3 знач.).

2. звычайна мн. (це́льцы, ‑аў). Спец. Пэўныя ўтварэнні ў складзе якой‑н. жывой тканкі. Датыкальныя цельцы на канцы дзюбы дзятла.

•••

Белыя крывяныя цельцы — тое, што і лейкацыты (гл. лейкацыты).

Чырвоныя крывяныя цельцы — тое, што і эрытрацыты (гл. эрытрацыты).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

це́ла, -а, мн. -ы, цел, н.

1. Матэрыя, рэчыва, што так ці інакш абмежавана ў прасторы; асобны прадмет у прасторы.

Цвёрдае ц.

Газападобнае ц.

Геаметрычнае ц.

2. Арганізм чалавека або жывёлы ў яго знешніх, фізічных формах.

Часткі цела.

3. Тулава, корпус чалавека, жывёлы, птушкі.

Ц. ў сіняках.

4. Асноўная частка, корпус чаго-н. (спец.).

Ц. гарматы.

◊

(Быць) у целе (разм.) — быць поўным, укормленым, сытым.

Спасці з цела (разм.) — схуднець.

Трымаць у чорным целе каго (разм.) — сурова, строга абыходзіцца з кім-н.

|| памянш. це́льца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 2 знач.).

|| прым. цяле́сны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Цялесныя ўласцівасці шара.

Духоўныя і цялесныя сілы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шчу́плы, -ая, -ае.

Мізэрны, слабы, худы.

Шчуплае цельца.

|| наз. шчу́пласць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

я́дзерка, -а, мн. -і, -рак, н.

1. гл. ядро.

2. Шарападобнае цельца ўнутры ядра клеткі (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

те́льце уменьш.-ласк. це́льца, -ца ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

склера́льны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да склеры. Склеральны мяшок. Склеральнае цельца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пласты́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Спец. Пафарбаванае або бясколернае жывое цельца, якое знаходзіцца ў пратаплазме раслінных клетак.

[Грэч. plástides — якія ўтвараюць, ад plastós — вылеплены, аформлены.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)