хіну́ць
дзеяслоў, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
хіну́ |
хінё́м |
| 2-я ас. |
хіне́ш |
хіняце́ |
| 3-я ас. |
хіне́ |
хіну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
хіну́ў |
хіну́лі |
| ж. |
хіну́ла |
| н. |
хіну́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
хінучы́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хіну́ць, -ну́, -не́ш, -не́, -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; незак.
1. каго-што. Нахіляць, нагінаць.
2. перан., каго (што). Выклікаць прыхільнасць да сябе, схіляць на свой бок.
Яго дабрыня хінула да яго людзей.
3. што да чаго, куды і без дап. Накіроўваць на што-н. (думку, справу і пад.).
Было незразумела, куды ён хінуў у сваёй гутарцы.
4. каго-што. Прыхіляць, гарнуць да сябе.
Х. дзіця да грудзей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хіну́ць несов.
1. склоня́ть, клони́ть, наклоня́ть;
2. перен. клони́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хіну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; незак., каго-што.
1. Нахіляць, нагінаць. Я падняўся ад сырой пліты, але нехта хінуў маю галаву долу, і я не бачыў сцежкі. Пташнікаў.
2. перан. Выклікаць прыхільнасць да сябе, схіляць на свой бок. Але «чужак» быў бескарыслівы — вось што хінула да яго людзей, вось што дазваляла належным чынам ацаніць і яго талент, і яго памкненні. М. Стральцоў. // Накіроўваць на што‑н. (думку, справу і пад.). — Адным словам, усё ў вас там ціха і гладка, — не зусім ясна для мяне было, куды хінуў сакратар. Кухараў.
3. Прыхіляць, гарнуць да сябе. Малога на рукі бярэ, Хіне да грудзей яго горача, Каб матчыным сэрцам сагрэць... Калачынскі. Алег пачаў хінуць Людмілу да сябе, але яна заставілася рукамі. Ермаловіч. І .. [Чыжык] хінуў Зосю да сябе, бо ў ёй як бы было сабрана ўсё хараство зямлі. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заста́віцца, ‑стаўлюся, ‑ставішся, ‑ставіцца; зак., чым.
Заставіць, загарадзіць сябе чым‑н. Алег пачаў хінуць Людмілу да сябе, але яна заставілася рукамі. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абхі́нуць ’абхінуць, захіліць’. Гл. хінуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыхі́міцца ’далучыцца’ (ТС). З *прыхініцца. Гл. хінуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыхі́н ’прытулак’ (Гарэц.). Да прыхіну́ць < хінуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Схіну́ць ’нахіліць’ (Ласт.), ’акінуць, ахапіць’: вокам не схінуць (узд., Жд. 3). Да хінуць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Адхо́н (БРС, Гарэц., Яруш.), адхоны ’пахілы, косы’ (Нас., Юрч., Гарэц., Яруш.), адхонавасты ’пакаты, спадзісты’ (Касп.), адхонаваты ’пакаты’ (Касп., Яруш.). Гл. хінуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)