хруста́ль

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. хруста́ль
Р. хрусталю́
Д. хрусталю́
В. хруста́ль
Т. хрусталём
М. хрусталі́

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

хруста́ль, -ю́, м.

1. Шкло высокай якасці з асобым бляскам, здольнае моцна праламляць святло.

Ваза з хрусталю.

2. зб. Вырабы з такога шкла.

Знізіць цэны на х.

○

Горны хрусталь — празрысты бясколерны мінерал, разнавіднасць кварцу, які выкарыстоўваецца для аптычных і ювелірных вырабаў.

|| прым. хруста́льны, -ая, -ае.

Х. бакал.

Хрустальная ваза.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хруста́ль, -лю́ м. хруста́ль;

○ го́рны х. — го́рный хруста́ль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хруста́ль крышта́ль, -лю м.; хруста́ль, -лю́ м.;

го́рный хруста́ль го́рны крышта́ль (хруста́ль);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хруста́ль, ‑ю, м.

1. Шкло высокай якасці, якое мае асобы бляск і здольнасць моцна праламляць святло. Бакалы, вазы і кілішкі са штучнага хрусталю пераліваліся ўсімі колерамі вясёлкі. Шамякін.

2. Вырабы з такога шкла. Сервант запоўнены фарфорам, хрусталём. / у вобразным ужыв. Ёсць хараство і ў гэтых зімах, І ў мёртва-белых тых кілімах, Што віснуць-ззяюць хрусталямі Над занямелымі лясамі. Колас.

3. Тое, што і горны хрусталь. Пацеркі з хрусталю.

•••

Горны хрусталь — празрыстая бясколерная разнавіднасць кварцу, якая выкарыстоўваецца для аптычных і ювелірных вырабаў.

[Ад грэч. krýstallos — крышталь.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гранёны, -ая, -ае.

1. Які мае некалькі граней.

Г. стакан.

2. Які падвяргаўся граненню.

Г. хрусталь.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

баккара́ (хрусталь) бакара́ нескл., ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

валаса́цік, ‑у, м.

Спец. Горны хрусталь або аметыст з валокнападобнай будовай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аграні́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -ні́м, -ніце́, -ня́ць; агра́нены; зак., што (спец.).

Апрацаваць, зрабіўшы гранёным.

А. хрусталь.

|| незак. агра́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. агра́нка, -і, М -нцы, ж. і агра́ньванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бакара́ I нескл., ср. (хрусталь) баккара́

бакара́ II нескл., ср. (игра в карты) баккара́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)