хло́пнуць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. хло́пну хло́пнем
2-я ас. хло́пнеш хло́пнеце
3-я ас. хло́пне хло́пнуць
Прошлы час
м. хло́пнуў хло́пнулі
ж. хло́пнула
н. хло́пнула
Загадны лад
2-я ас. хло́пні хло́пніце
Дзеепрыслоўе
прош. час хло́пнуўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

хло́пнуць сов., однокр. хло́пнуть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хло́пнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да хлопаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хло́паць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго (што) чым па чым. Стукаць па чым-н., звычайна з шумам.

Х. далоняй па плячы каго-н.

2. чым. Утвараць моцныя гукі, стукаючы чым-н.

Х. дзвярамі.

3. Утвараць кароткія адрывістыя гукі (пра стрэлы, выбухі і пад.).

Дзесьці хлопалі стрэлы.

|| аднакр. хло́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. хло́панне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

захло́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачаць хлопаць. // Хлопнуць некалькі разоў запар; прахлопаць. На дварэ захлопаў крыламі і прапяяў певень. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хлё́пнуць

‘хлопнуць каго-небудзь і без прамога дапаўнення (па чым-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. хлё́пну хлё́пнем
2-я ас. хлё́пнеш хлё́пнеце
3-я ас. хлё́пне хлё́пнуць
Прошлы час
м. хлё́пнуў хлё́пнулі
ж. хлё́пнула
н. хлё́пнула
Загадны лад
2-я ас. хлё́пні хлё́пніце
Дзеепрыслоўе
прош. час хлё́пнуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

хлё́снуць

‘хлопнуць каго-небудзь і без прамога дапаўнення (па чым-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. хлё́сну хлё́снем
2-я ас. хлё́снеш хлё́снеце
3-я ас. хлё́сне хлё́снуць
Прошлы час
м. хлё́снуў хлё́снулі
ж. хлё́снула
н. хлё́снула
Загадны лад
2-я ас. хлё́сні хлё́сніце
Дзеепрыслоўе
прош. час хлё́снуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Вы́бухаць праст. ’выпіць, выліць, з’есці чаго-небудзь многа’ (БРС, Жд., 3). Да бу́хаць ’стукаць, біць, есці з шумам, хутка піць, ліць’; параўн. аналагічныя ўжыванні іншых дзеясловаў са значэннем ’біць, стукаць і інш.’: трахнуць, хлопнуць і г. д.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пахло́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго або чым і без дап.

Разм. Хлопаць некаторы час; хлопнуць некалькі разоў. І Гулак па-прыяцельску пахлопаў Мікіту па плячы. Колас. Надпіс каменданту, відаць, спадабаўся, бо ён у другі раз пахлопаў маладога камерсанта па плячы, пачаставаўшы пры гэтым [цы]гарэтай. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Паласка́ць ’прамываць, абмываць; развяваць што-н., хлопаць чым-н. (пераважна пра вецер)’. Агульнаслав.: рус. полоска́ть, укр. полоска́ти, ст.-рус. полоскати, ц.-слав. пласкати ’тс’, польск. płoskuny ’нянасце’, чэш. pláskati ’хлопаць, матляць, махаць’, славац. pľas(k)nuť ’хлопнуць’, славен. plȃskati ’хлопаць, біць, шумець, крычаць’. Прасл. polskati. Этымалогію гл. палакаць. Паралелі з балт. моў: лат. palce ’месца для купання; дажджавы паток’, pal̃ts ’дажджавы паток’ (магчыма, з *palcs) (Мейе–Эндзелін, 3, 57, 63).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)