ушчамі́цца, -чамлю́ся, -чэ́мішся, -чэ́міцца; зак., у што.

Аказацца заціснутым, зашчэмленым з двух бакоў.

Парася ўшчамілася ў плот.

У. ў пастку (таксама перан.: апынуцца ў цяжкім становішчы).

|| незак. ушчамля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца і ушчэ́млівацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ушчамі́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ушчамлю́ся ушчэ́мімся
2-я ас. ушчэ́мішся ушчэ́міцеся
3-я ас. ушчэ́міцца ушчэ́мяцца
Прошлы час
м. ушчамі́ўся ушчамі́ліся
ж. ушчамі́лася
н. ушчамі́лася
Загадны лад
2-я ас. ушчамі́ся ушчамі́цеся
Дзеепрыслоўе
прош. час ушчамі́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ушчамі́цца сов.

1. прищеми́ться, ущеми́ться, защеми́ться;

па́лец ~мі́ўся — па́лец прищеми́лся (ущеми́лся, защеми́лся);

2. (у што) застря́ть (в чём); завя́знуть (в чём);

парася́ ўшчамі́лася ў плот — поросёнок застря́л (завя́з) в забо́ре

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ушчамі́цца, ушчамлюся, ушчэмішся, ушчэміцца; зак.

1. Аказацца заціснутым, сціснутым з двух бакоў; зашчаміцца. [Свіння] то ўшчэміцца ў плот, то ўлезе ў шкоду, то раптам выпрастаецца на дарозе і імчыцца нема-ведама куды. Чарнышэвіч. Левая нага мая ушчамілася паміж бярозак. Жычка. // Уціснуцца, усунуцца; прымасціцца дзе‑н. [Ірма:] — Ведаю, цябе зноў цягне мора. Але сёння пасля шторму, там [на пляжы] з лежаком не ўшчэмішся. Карамазаў. Ніхто ў цягніку не спаў. Нават тых, каму пашэнціла ўшчаміцца і расцягнуцца на верхніх паліцах, не браў сон. Грахоўскі.

2. Трапіць куды‑н., апынуцца ў цяжкім становішчы. [Шабета:] — К[о]жны, як толькі ў пастку ўшчэміцца, авечкай стаць хоча... Мележ. // перан. Уладкавацца на работу. — Хваліўся [Покат] мне, — падхапіў Галаўня, — што быў на Урале, у шахце. І адтуль, відаць, выкурылі. Цяпер да нас хацеў ушчаміцца. Гроднеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ушчэ́млівацца гл. ушчаміцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ущеми́ться ушчамі́цца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паўшчэ́млівацца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -аецца; -аемся, -аецеся, -аюцца; зак.

Ушчаміцца — пра ўсіх, многіх ці пра ўсё, многае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зашчамі́цца, ‑шчамлюся, ‑шчэмішся, ‑шчэміцца; зак.

Уціснуцца, ушчаміцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ушчамля́цца, ‑яецца; незак.

1. Незак. да ушчаміцца.

2. Зал. да ушчамляць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ушчэ́млівацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да ушчаміцца.

2. Зал. да ушчэмліваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)