ухо́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак. (разм.).

1. каго (што). Пазбавіць жыцця, забіць.

2. каго (што). Змардаваць, змучыць.

Уходала яго хвароба.

Уходалі сіўку крутыя горкі (прымаўка).

3. што. Патраціць, расходаваць або з’есці.

У. многа грошай.

Уходалі гаршчок кашы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ухо́даць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ухо́даю ухо́даем
2-я ас. ухо́даеш ухо́даеце
3-я ас. ухо́дае ухо́даюць
Прошлы час
м. ухо́даў ухо́далі
ж. ухо́дала
н. ухо́дала
Загадны лад
2-я ас. ухо́дай ухо́дайце
Дзеепрыслоўе
прош. час ухо́даўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ухо́даць сов., разг.

1. изнури́ть, изму́чить;

так ~дала яго́ хваро́ба — так изнури́ла его́ боле́знь;

2. уби́ть, погуби́ть;

3. промота́ть, загуби́ть;

у. усе́ гро́шы — промота́ть все де́ньги;

◊ ~далі сі́ўку круты́я го́ркі — погов. уката́ли (уходи́ли) си́вку круты́е го́рки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ухо́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Разм.

1. Пазбавіць жыцця, забіць; загубіць. [Шура:] Зараз [Коля Дзееў] будзе тут. Тол нёс... Ахова за ім гналася. Ён аднаго ўходаў. Кучар. Аж пабялеў [Гаркун] ад злосці і з пенай у роце закрычаў: — Я яе [Ніну] уходаю... У турму пасаджу!.. Гроднеў.

2. Змардаваць, знясіліць, змучыць. Для кожнага, хто яго бачыў упершыню, было відавочна, як уходала.. [Міклашэвіча] тая хвароба. Быкаў.

3. Патраціць, расходаваць. Уходаць усе грошы. □ Я ўспамінаю працавіты свой народ, Які ў пясок нямала сілы ўходаў. Лойка. // З’есці. Дзеці хутка ўходалі гаршчок кашы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ухо́даны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад уходаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уходи́ть​II сов., прост.

1. (изнурить) ухо́даць, змардава́ць, знясі́ліць;

2. (убить, погубить) ухо́даць; загубі́ць, замардава́ць; збаёдаць;

3. (промотать) ухо́даць;

◊

уходи́ли си́вку круты́е го́рки погов. быў конь, ды з’е́здзіўся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

убайдо́сіць, ‑дошу, ‑досіш, ‑досіць, зак., каго.

Разм.

1. Забіць, уходаць. Ледзь убайдосілі япрука.

2. Прымусова змясціць куды‑н.; зняволіць. За злачынствы яго ўбайдосілі ў турму.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

угро́хать сов., груб., прост.

1. (убить) ухо́даць;

2. (потратить в большом количестве) убу́хаць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ухо́даны разг.

1. изнурённый, изму́ченный;

2. уби́тый, погу́бленный;

3. промо́танный, загу́бленный;

1-3 см. ухо́даць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Паходаць ’асілець, адужаць, бароцца’ (Шат.). Параўн. польск. pochodzić ’перамагчы’, ст.-польск. ’тс’, ’зламаць, сагнуць’. Бел. лексема — вынік кантамінацыі польск. pochodzić і бел. уходаць ’забіць’, ’змардаваць, знясіліць’, — апошняе, відаць, можа ўзыходзіць да ст.-герм. handus ’рука’, параўн. hódugr ’моцны’. Цяжкасці выклікае рэфлекс ‑ó‑: у рус. художник яно перайшло ў ‑у‑ (< ст.-слав. хѫдожьникъ < прасл. xǫdogъjь).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)