утвара́цца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. утвара́ецца утвара́юцца
Прошлы час
м. утвара́ўся утвара́ліся
ж. утвара́лася
н. утвара́лася

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

утвара́цца несов., возвр., страд. образо́вываться; см. утвары́цца, утвара́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

утвара́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да утварыцца.

2. Зал. да утвараць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

утвары́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -во́рыцца; зак.

Атрымацца, узнікнуць.

Утварыліся снежныя завалы.

Утварылася новае таварыства.

|| незак. утвара́цца, -а́ецца.

|| наз. утварэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

правітамі́ны, ‑аў; адз. правітамін, ‑у, м.

Рэчывы, з якіх у арганізме жывёлы могуць утварацца вітаміны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сфарміро́ўвацца

‘утварацца, арганізоўвацца’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. сфарміро́ўваюся сфарміро́ўваемся
2-я ас. сфарміро́ўваешся сфарміро́ўваецеся
3-я ас. сфарміро́ўваецца сфарміро́ўваюцца
Прошлы час
м. сфарміро́ўваўся сфарміро́ўваліся
ж. сфарміро́ўвалася
н. сфарміро́ўвалася
Загадны лад
2-я ас. сфарміро́ўвайся сфарміро́ўвайцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час сфарміро́ўваючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

образо́вываться несов.

1. утвара́цца; (возникать) узніка́ць; (появляться) з’яўля́цца, паяўля́цца;

2. (улаживаться — о деле) разг. ула́джвацца;

3. страд. утвара́цца, ствара́цца; склада́цца; фармірава́цца; арганізо́ўвацца; засно́ўвацца; см. образо́вывать.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сінтэзава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.

1. Утварыцца (утварацца) шляхам сінтэзу (у 1 знач.); абагульніцца (абагульняцца), злучыцца (злучацца). Элементы рэальнага быцця, сапраўдных чалавечых дзеянняў, духоўных праяў сінтэзаваліся ў прывабны вобраз волата. Перкін. У раманах Чорнага, напісаных у гады вайны, сінтэзуюцца вядучыя праблемы; характэрныя для ўсёй яго творчасці. Дзюбайла.

2. Утварыцца (утварацца) шляхам сінтэзу (у 2 знач.).

3. Зал. да сінтэзаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пахо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; незак.

1. з каго-чаго. Належаць па нараджэнні да якога-н. класа, нацыі, саслоўя.

Ён паходзіць з рабочых.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), ад каго-чаго. Узнікаць, утварацца ад чаго-н.

Назва горада паходзіць ад ракі.

3. на каго-што. Быць падобным да каго-, чаго-н.

П. на бацьку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Ко́лесцік ’спадніца з даматканак палатна’ (Сл. паўн.-зах.). Магчыма, да прасл. kolo, kolese ’кола’ (паводле формы спадніцы). Словаўтварэнне вельмі архаічнае:⇉kolestito < z < Zkoles‑t‑ik 7 > . Пры дапамозе суфікса -/τ > могуць утварацца назоўнікі ад назоўнікаў (SP. 2, 36–37).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)