уса́джваць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. уса́джваю уса́джваем
2-я ас. уса́джваеш уса́джваеце
3-я ас. уса́джвае уса́джваюць
Прошлы час
м. уса́джваў уса́джвалі
ж. уса́джвала
н. уса́джвала
Загадны лад
2-я ас. уса́джвай уса́джвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час уса́джваючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уса́джваць несов.

1. вса́живать; вонза́ть;

2. сова́ть; (в жидкость — ещё) окуна́ть, опуска́ть;

3. уса́живать;

4. (хлеб в печь) сажа́ть;

5. (занимать какими-л. растениями) уса́живать;

6. прост. (тратить) вса́живать, ухло́пывать;

1-6 см. усадзі́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уса́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да усадзіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усадзі́ць, усаджу́, уса́дзіш, уса́дзіць; уса́джаны; зак.

1. што ў што. Уваткнуць з сілай (а таксама трапіць снарадам, куляй у што-н.; разм.).

У. рыдлёўку ў зямлю.

У. кулю ў лоб.

2. што ў што. Усунуць унутр чаго-н.

У. руку ў ваду.

3. каго (што). Прымусіць або памагчы сесці.

У. гасцей.

4. каго (што) за што і з інф. Прапанаваць сесці, даўшы які-н. занятак, прымусіць рабіць што-н.

У. за піяніна.

У. чытаць.

5. што ў што. Пасадзіць пячыся (разм.).

У. хлеб у печ.

6. што чым. Саджаючы (расліны), заняць якую-н. прастору.

У. градку кветкамі.

7. перан., што і чаго ў што. Расходаваць, патраціць (сродкі, грошы; разм.).

У. многа грошай у будаўніцтва.

|| незак. уса́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уса́джванне, -я, н. (да 1, 3, 4 і 6 знач.) і уса́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 6 знач.; разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вонза́ть несов. уса́джваць, утыка́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уса́джвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да усесціся.

2. Зал. да усаджваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ты́льчыць ‘уціскаць, усаджваць’ (Бяльк.); сюды ж, магчыма, і ты́льчыць ‘прасці’ (Касп.). Няясна; фармальна можа быць звязана з тылькнуць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

уса́джванне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. усаджваць — усадзіць (у 1, 3, 4 і 6 знач.).

2. Тое, што і усадка (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уса́живать несов.

1. (кого, что) садзі́ць, саджа́ць;

2. (растениями) уса́джваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вса́живать несов., в разн. знач. уса́джваць; (вонзать, втыкать — ещё) утыка́ць, убіва́ць; см. всади́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)