уры́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. уры́е уры́юць
Прошлы час
м. уры́ў уры́лі
ж. уры́ла
н. уры́ла

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уры́ць сов. смочь рыть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уры́ць, урые; зак., што (пераважна з адмоўем «не»).

Змагчы разрыць, прарыць што‑н. (пра жывёл). Грунт цвёрды — свіння не ўрые.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

закуры́ць¹, -уру́, -у́рыш, -у́рыць; -у́раны; зак., каго-што.

Пакрыць сажай, задыміць, закуродыміць.

|| незак. заку́рваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыкуры́ць, -уру́, -у́рыш, -у́рыць; -у́раны; зак., што.

Запаліць папяросу.

|| незак. прыку́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прыку́рванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

акуры́ць, -уру́, -у́рыш, -у́рыць; -у́раны; зак., каго-што.

Абдаць дымам з якой-н. мэтай.

А. памяшканне.

А. пчол.

|| незак. аку́рваць, -аю, -аеш, -ае; наз. аку́рванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

закуры́ць², -уру́, -у́рыш, -у́рыць; зак.

1. што, чаго і без дап. Запаліць і пачаць курыць.

З. люльку.

2. Стаць курцом.

Ён рана закурыў.

|| незак. заку́рваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чмуры́ць, чмуру́, чму́рыш, чму́рыць; незак. (разм.).

1. каго-што. Адурманьваць, тлуміць.

Не чмуры мне галавы.

2. каго. Ашукваць, абдурваць, збіваць з толку каго-н.

|| зак. ачмуры́ць, -уру́, -у́рыш, -у́рыць; -у́раны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перакуры́ць, -уру́, -у́рыш, -у́рыць; -у́раны; зак.

1. што. Курачы, паспрабаваць (многа гатункаў тытуню).

П. нямала розных цыгарэт.

2. Многа накурыўшыся, прычыніць сабе шкоду.

Перакурыў, цяпер баліць галава.

3. Зрабіць кароткі перапынак для курэння (разм.).

|| незак. пераку́рваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)