Ура́л

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. Ура́л
Р. Ура́ла
Д. Ура́лу
В. Ура́л
Т. Ура́лам
М. Ура́ле

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Ура́л

назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. Ура́л Ура́лы
Р. Ура́ла Ура́лаў
Д. Ура́лу Ура́лам
В. Ура́ла Ура́лаў
Т. Ура́лам Ура́ламі
М. Ура́ле Ура́лах

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Ура́л Ура́л, -ла м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перабазі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.

Перамясціць, перавесці на новую базу. Перабазіраваць завод на Урал. Перабазіраваць партызанскую брыгаду на новае месца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ізумру́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Каштоўны празрысты камень ярка-зялёнага колеру; смарагд. Бранзалет з ізумрудам. □ А там Урал Хавае скарбы руд, Тапаз, апал, Зялёны ізумруд. Зарыцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наяву́, прысл.

Тое, што і наяве. Я не на глобусе на ўроку, А бачу наяву Урал. Смагаровіч. Сягоння я не ў марах, наяву Магу дастаць для любай зорку з неба. Макаль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рубі́н, ‑у, м.

Каштоўны камень чырвонага колеру. Дзе шуміць пад ветрамі Урал на вяршынях кастрамі рабін, нібы долю сваю, каля скал рудакопы шукалі рубін. Вялюгін. Толькі рубін блішчыць на пярсцёнку ранейшым бляскам. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эвакуі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., каго-што.

Правесці (праводзіць) арганізаваны вываз каго‑, чаго‑н. з небяспечнай мясцовасці. [Жонка Казанцава] эвакуіравала маёмасць бальніцы, дзе працавала ўрачом. Васілевіч. [Андрэй:] — Сям’ю эвакуіраваў на Урал, а сам, бачыш, не паспеў. Няхай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распрада́цца, ‑дамся, ‑дасіся, ‑дасца; ‑дадзімся, ‑дасцеся, ‑дадуцца; зак.

Разм. Прадаць усю сваю маёмасць, свае рэчы; прадаць і тое, што сабе неабходна. Бацька распрадаўся зусім, а ўтрымаць мяне ў гімназіі не здолеў. Карпюк. — [Лосік], кажуць, распрадаецца ўжо і едзе на Урал. Ермаловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Марна́тка ’пінжак з даматканага сукна’ (дзятл., Сл. ПЗБ; пін., Сл. Брэс.; лід., Бел. хрэст. дыял.). Рус. урал., табол. марена́тка ’моднае жаночае адзенне — кароткая цёплая жакетка’, с.-урал. марина́д; урал., свярдл., маск., кур. маринадна, перм., сіб. марина́к, с.-урал. марина́ка, перм. марина́шка ’паўпаліто, доўгі жакет’. З польск. marynarka, аднак заканчэнне слова паводле апра́тка, вопратка. Аналагічна ў рус. гаворках.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)