укапа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і уко́паны; зак.

1. што ў што. Умацаваць у выкапаным паглыбленні.

У. слупы.

Як укапаны (укопаны) стаіць (зусім нерухома).

2. пераважна з адмоўем, чаго і без дап. Змагчы ўскапаць што-н.

Зямля такая цвёрдая, рыдлёўкай не ўкапаеш.

3. што і чаго. Накапаць, выкапаць невялікую колькасць чаго-н. (разм.).

У. крыху бульбы.

|| незак. уко́пваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ука́паць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ука́паю ука́паем
2-я ас. ука́паеш ука́паеце
3-я ас. ука́пае ука́паюць
Прошлы час
м. ука́паў ука́палі
ж. ука́пала
н. ука́пала
Загадны лад
2-я ас. ука́пай ука́пайце
Дзеепрыслоўе
прош. час ука́паўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

укапа́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. укапа́ю укапа́ем
2-я ас. укапа́еш укапа́еце
3-я ас. укапа́е укапа́юць
Прошлы час
м. укапа́ў укапа́лі
ж. укапа́ла
н. укапа́ла
Загадны лад
2-я ас. укапа́й укапа́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час укапа́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ука́паць сов.

1. (забрызгать каплями) зака́пать; (сплошь — ещё) ука́пать, иска́пать;

2. (капая, влить) вка́пать;

у. ка́плі ў нос — вка́пать ка́пли в нос

укапа́ць сов.

1. врыть, вкопа́ть;

у. слуп — врыть (вкопа́ть) столб;

2. смочь копа́ть;

зямля́ цвёрдая, рыдлёўкай не ўкапа́еш — земля́ твёрдая, лопа́той не смо́жешь копа́ть;

3. (небольшое количество) накопа́ть;

у. бу́льбы на вячэ́ру — накопа́ть карто́шки на у́жин

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ука́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Запырскаць якой‑н. вадкасцю; зака́паць. Укапаць стол клеем.

укапа́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е; зак.

1. што. Замацаваць што‑н. у выкапанай яме, паглыбленні. Стары .. не перашкаджаў жончыным намерам укапаць слупкі і выкапаць ямы. Янкоўскі. Месца пад хату .. [Мітрафан] доўга не выбіраў. Агледзеў млынарышча .. І, каб не раздумваць, тут жа ўкапаў першую штандарыну. Ракітны.

2. (пераважна з адмоўем «не»). Змагчы ўскапаць што‑н. Зямля такая мёрзлая, што не ўкапаеш. □ Пачалі мы кусты на полі высякаць, карчаваць. А дзёран узяўся — не ўкапаць, не ўараць. Місько.

3. што і чаго. Разм. Накапа́ць, выкапаць невялікую колькасць чаго‑н. Застаўшыся зноў адзін, .. [Алесь] пакуль што нічога не робіць — не крышыць зелля свінням, не ідзе ўкапаць бульбы, а сядзіць у хаце. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уко́пваць гл. укапаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паўко́пваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

Укапаць усё, многае.

П. слупы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вка́пать сов., прост. ука́паць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вры́ть сов. укапа́ць, мног. паўко́пваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ука́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да ука́паць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)