у́йма разг. про́цьма, -мы ж., бе́зліч, -чы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сці́жма ж., разг. у́йма, тьма;

с. наро́ду — тьма (у́йма) наро́ду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бе́зліч ж. (неисчислимое множество) бе́здна, тьма, у́йма

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

про́цьма ж. (множество) у́йма, тьма, тьма-тьму́щая, бе́здна, про́пасть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пло́йма ж., разг. (большое количество) у́йма; тьма; (о людях — ещё) ско́пище ср., ора́ва

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ву́йма 1 ’прарэха ў штанах’ (КСТ). Гл. вы́йма.

Ву́йма 2 ’процьма, маса, вялікая колькасць’ (мсцісл., З нар. сл.); ’шмат’ (Мат. Гом.), уйма ’тс’ (Цых.), рус. у́йма ’мноства’ ад узяць, вазьму́, першапачаткова ’колькі можа змясціцца’.

Ву́йма 3 ’?’, параўн. у «Энеідзе навыварат»: «А грэкі вуйму нарабілі, як ляда Трою ўсю спалілі». Адпавядае польск. ujma ’страта, шкода, крыўда’, чэш. újma ’шкода, страта’; сюды таксама рус. смал. вуйма ’дзіва, цуд; бяда’. Да уя́ць, уня́ць ’узяць, убавіць, зменшыць’; параўн. незак. трыванне уймава́ць ’браць, змяншаць’ (Некр. і Байк.) і інш. прыставачныя ўтварэнні ад *jęti (гл. узяць, пяць); зыходнае значэнне слова ўзнаўляецца, як ’рабунак, грабёж’, з далейшым развіццём ’шкода, крыўда’, у сувязі з чым няма падстаў дапускаць запазычанне з іншых моў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мно́ства ср.

1. мно́жество, ма́сса ж., у́йма ж.;

м. фа́ктаў — мно́жество (ма́сса) фа́ктов;

2. мат. мно́жество;

эквівале́нтныя ~вы — эквивале́нтные мно́жества

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чо́ртаў чёртов;

○ ~тава во́ка — окно́ (в боло́те);

◊ ~тава про́цьма — тьма-тьму́щая, у́йма;

ч. ту́зін — чёртова дю́жина;

~тава душа́ — чёртова душа́;

~тава насе́нне — ирон. чёртово отро́дье;

~тава ля́лька — чёртова ку́кла;

~тава пе́рачніца — бран. чёртова пе́речница

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гразь ж.

1. в разн. знач. грязь;

непрахо́дная г. — непрола́зная грязь;

абрасці́ гра́ззю — обрасти́ гря́зью;

2. только мн., мед. гря́зи;

◊ змяша́ць з гра́ззю — смеша́ть с гря́зью;

абліва́ць гра́ззю — облива́ть гря́зью;

вы́цягнуць з гра́зі — вы́тащить из гря́зи;

як гра́зі — у́йма;

мясі́ць г. — меси́ть грязь;

утапта́ць у г. — втопта́ть в грязь;

не ўда́рыць тва́рам у г. — не уда́рить лицо́м в грязь;

зарасці́ гра́ззю — зарасти́ гря́зью;

па ву́шы ў гра́зі — по́ уши в гря́зи;

з гра́зі не выла́зіць — из гря́зи не вылеза́ть;

нае́лася жа́ба гра́зі — погов. воро́тит ры́ло;

сей у г., бу́дзеш князь — посл. сей в грязь, бу́дешь князь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)