узро́вень
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
узро́вень |
узро́ўні |
| Р. |
узро́ўню |
узро́ўняў |
| Д. |
узро́ўню |
узро́ўням |
| В. |
узро́вень |
узро́ўні |
| Т. |
узро́ўнем |
узро́ўнямі |
| М. |
узро́ўні |
узро́ўнях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
узро́вень, -ро́ўню, мн. -ро́ўні, -ро́ўняў, м.
1. Гарызантальная плоскасць, якая з’яўляецца мяжой вышыні чаго-н.
У. вады ў рацэ.
На ўзроўні мора.
2. Ступень велічыні, развіцця, значнасці чаго-н.
Жыццёвы ў.
У. механізацыі гаспадаркі.
На ўзроўні лепшых сусветных стандартаў.
◊
На ўзроўні, у знач. вык. (разм.) — адпавядае неабходным патрабаванням.
Лекцыя была на ўзроўні.
|| прым. узро́ўневы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узро́вень, -ро́ўню м., прям., перен. у́ровень;
на ўзро́ўні мо́ра — на у́ровне мо́ря;
высо́кі ідэ́йны ўзро́вень — высо́кий иде́йный у́ровень;
◊ на ўзро́ўні (быць, знахо́дзіцца) — на у́ровне (быть, находи́ться)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
узро́вень, ‑роўню, м.
1. Умоўная гарызантальная лінія або плоскасць, якая з’яўляецца мяжой вышыні чаго‑н. Сонца апусцілася на ўзровень маладых сосен. Шамякін. Хвілін праз пяць .. [Раман] падняў на ўзровень грудзей ляшча і гукнуў: — Во!!! Ляўданскі. Дом быў злеплены так недарэчна, што вокны ў ім знаходзіліся па розных узроўнях. Маўр. // Вышыня пад’ёму вады або чаго‑н. вадкага. Вада ў Нарачы безупынна папаўняецца шматлікімі крыніцамі як па берагах, так і на дне возера, і таму ўзровень яго ніколі не зніжаецца. В. Вольскі.
2. перан. Ступень, якая характарызуе якасны стан, велічыню развіцця чаго‑н. Жыццёвы ўзровень. Ідэйны ўзровень. Узровень механізацыі гаспадаркі. □ Тэхнічны ўзровень савецкай эканомікі цяпер пераўзыходзіць дасягненні сусветнай капіталістычнай гаспадаркі, а ў многіх галінах — і найбольш разбітых капіталістычных краін. Машэраў.
•••
Нулявы ўзровень — узровень паверхні мора.
На ўзроўні (быць, знаходзіцца і пад.) — у адпаведнасці з неабходнымі патрабаваннямі.
На ўзроўні каго-чаго, якім — у якім‑н. пэўным рангу, у якой‑н. інстанцыі. Вырашаць пытанні на ўзроўні міністраў. Сустрэчы на вышэйшым узроўні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ардына́р
‘узровень вады’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
ардына́р |
| Р. |
ардына́ра |
| Д. |
ардына́ру |
| В. |
ардына́р |
| Т. |
ардына́рам |
| М. |
ардына́ры |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ураджа́йнасць, -і, ж.
Узровень ураджаю (у 1 знач.) з пэўнай плошчы пасеву.
Павелічэнне ўраджайнасці бульбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
высяга́ць
‘рушыць, накіроўвацца, пераходзіць нейкую мяжу, узровень’
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
высяга́ю |
высяга́ем |
| 2-я ас. |
высяга́еш |
высяга́еце |
| 3-я ас. |
высяга́е |
высяга́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
высяга́ў |
высяга́лі |
| ж. |
высяга́ла |
| н. |
высяга́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
высяга́й |
высяга́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
высяга́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вы́сягнуць
‘рушыць, накіравацца, перайсці нейкую мяжу, узровень’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вы́сягну |
вы́сягнем |
| 2-я ас. |
вы́сягнеш |
вы́сягнеце |
| 3-я ас. |
вы́сягне |
вы́сягнуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вы́сягнуў |
вы́сягнулі |
| ж. |
вы́сягнула |
| н. |
вы́сягнула |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вы́сягні |
вы́сягніце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
вы́сягнуўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пані́зіцца, -ніжуся, -нізішся, -нізіцца; зак.
Зрабіцца больш нізкім (у 2, 3 і 7 знач.).
Паспяховасць студэнтаў панізілася.
Цэны панізіліся.
Узровень вады панізіўся.
|| незак. паніжа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. паніжэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Культу́ра ’узровень дасягненняў грамадства’ (ТСБМ). Запазычана праз рускую мову з ням. Kultur ’тс’ (Шанскі, 2, 8, 441).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)