угру́знуць, -ну, -неш, -не; угру́з, -зла; -ні́; зак.
Глыбока ўвязнуць (у гразі, снезе і пад.); асесці, уехаць у зямлю.
У. у снезе.
Хацінка ўгрузла ў зямлю.
|| незак. угруза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
угру́знуць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
угру́зну |
угру́знем |
| 2-я ас. |
угру́знеш |
угру́знеце |
| 3-я ас. |
угру́зне |
угру́знуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
угру́з |
угру́злі |
| ж. |
угру́зла |
| н. |
угру́зла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
угру́зні |
угру́зніце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
угру́зшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
угру́знуць сов. увя́знуть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
угру́знуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. угруз, ‑ла; зак.
Глыбока ўвязнуць (у гразі, снезе і пад.). Марыя выйшла людзям насустрач, саступіла з грудка і раптам правалілася ў багну. Паспрабавала вылазіць і ўгрузла яшчэ глыбей. У яе ўжо не было сілы выцягнуць ногі з балота. Кулакоўскі. // Асесці, уехаць у зямлю. А вось і бацькава хата. Яна як бы трошкі ўгрузла ў зямлю. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угруза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да угрузнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угруза́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. угрузаць — угрузнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уе́хаць, уе́ду, уе́дзеш, уе́дзе; уе́дзь; зак.
1. Едучы, трапіць, пранікнуць унутр.
У. у лес.
2. Праехаць які-н. шлях (разм.).
За дзень уехалі сто кіламетраў.
3. перан. Увайсці ў што-н. мяккае, сыпучае; асесці, угрузнуць.
Хата ўехала ў зямлю.
|| незак. уязджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. уе́зд, -у, м.; прым. уязны́, -а́я, -о́е.
Уязная брама.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
увя́знуть сов.
1. (в чём-л. вязком, липком) увя́знуць, улі́пнуць; (в грязи) угра́знуць, угру́знуць, загра́знуць, засе́сці;
воз увя́з в боло́те воз увя́з (угра́з, угру́з, загра́з, засе́ў) у бало́це;
му́ха увя́зла в варе́нье му́ха ўвя́зла (улі́пла) у варэ́нне;
2. перен. увя́знуць;
увя́знуть в неразреши́мых вопро́сах увя́знуць у невыраша́льных пыта́ннях.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уе́хаць, уеду, уедзеш, уедзе; уедзем, уедзеце, уедуць; заг. уедзь; зак.
1. Заехаць унутр, у сярэдзіну чаго‑н.; прыехаць куды‑н. Уехаць у двор. Уехаць у лес. □ Гумно стаяла крыху воддаль ад хаты, і абодва яны [Максім з Гіпалітам] не чулі, як уехаў туды на санях Цімка. Машара. У пачатку жніва, неяк раз раніцай, у Бярозаўку ўехалі тры параконныя салдацкія брычкі. Васілевіч. Неўзабаве аўтамабіль, лёгка рассякаючы коламі сухі пясок, уехаў у вуліцу. Якімовіч.
2. Разм. Праехаць які‑н. шлях, ад’ехаць на якую‑н. адлегласць. За дзень мы ўехалі сто кіламетраў.
3. перан. Увайсці ў што‑н. мяккае, сыпучае; асесці, спусціцца; угрузнуць. Цяпер хатка ўехала ў зямлю, асунулася і выглядае побач з новым зрубам кучай парахні. С. Александровіч. Сена на калёсах заслана белым абрусам, але яго зусім не відаць, ён уехаў у само сена. Пташнікаў. Ногі адразу ўехалі вышэй кален у мяккую цеплаватую гушчу. Мележ.
•••
Уехаць па вушы — тое, што і акунуцца з галавой (гл. акунуцца).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)