уваччу́, прысл.
У вачах.
Аж пацямнела ў.
Хто баіцца, таму ў. дваіцца (прыказка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уваччу́
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| уваччу́ |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
уваччу́: цёмна ўваччу́ ста́ла в глаза́х потемне́ло;
◊ хто баі́цца, таму́ ўваччу́ дваі́цца — посл. у стра́ха глаза́ велики́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уваччу́, прысл.
У вачах. Уваччу забліскалі іскаркі смяшлівасці і хітрасці. Колас. Гаварылі доўга. У Рудзянкі аж цямнела ўваччу. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́дліў, ‑ліву, м.
Тое, што і адліў (у 3 знач.). Уваччу яшчэ стаялі высокія сцены,.. чорныя з жаўтаватым водлівам. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прылга́ць, ‑лгу, ‑лжэш, ‑лжэ; ‑лжом, ‑лжаце; зак.
Сказаць няпраўду; прыманіць. Размове б і канец, але раптоўна збоку Нячысцік тут прынёс Сароку. А тая ж збрэша уваччу, У сто разоў прылжэ к таму, што чула. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пярэ́сціць¹, -э́шчу, -э́сціш, -э́сціць: незак.
1. што. Рабіць пярэстым, надаваць пярэсты выгляд чаму-н.
Цені ад дрэў пярэсцяць поле.
2. звычайна безас. Пра адчуванне пярэстасці ў вачах.
Аж пярэсціць уваччу ад мільгання тэлеграфных слупоў.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вылучацца сваёй пярэстасцю сярод чаго-н.
На лузе пярэсцяць кветкі.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), чым і ад чаго. Быць пярэстым ад чаго-н.
Сцяна пярэсціць афішамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рабаці́ць, ‑ціць; незак.
1. што. Пакрываць рабаціннем (у 2 знач.), рабізной (у 2 знач.). Вуліца падсохла за ноч, толькі дзе-нідзе слабы ветрык злёгку рабаціў плыткія лужыны. Адамчык.
2. Выклікаць адчуванне рабізны, стракатасці ў вачах. Ад .. ветру разам ускалыхваўся арэшнік і рабаціў уваччу. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падкасі́цца, ‑кашуся, ‑косішся, ‑косіцца; зак.
1. Стаць слабым, нядужым (ад стомы, моцнага перажывання і пад.). Мімаволі падкасіліся ногі, і Анісся прыхілілася да заснежанага плоту, каб аддыхацца, сабрацца з думкамі. Лынькоў. Уваччу Паўліка пацямнела, калені падкасіліся. Беразняк.
2. Разм. Косячы, дайсці, наблізіцца да нейкай мяжы. Падкасіцца да рэчкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павярэ́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
Разм. Натаміць, натрудзіць да болю цяжкай працай, доўгай хадзьбой і пад.; пашкодзіць. Павярэдзіць рукі. □ Летась вунь дзік некаму, казалі, нагу павярэдзіў... Сачанка. Праўда, .. [Сотнікаў] не надта ўдарыўся, толькі павярэдзіў нагу — уваччу пацямнела, захлынулася дыханне, і ён не адразу, пакутна пачаў ўставаць з долу. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)