тума́нны, -ая, -ае.
1. гл. туман.
2. Ахутаны, засланы туманам.
Т. бераг ракі.
Туманная раніца.
3. Расплыўчаты, няясны; бачны як цераз туман.
Вырысоўваліся туманныя сілуэты будынкаў.
4. перан. Які мае няясны сэнс; незразумелы.
Туманныя разважанні.
5. перан. Невыразны, цьмяны.
Туманныя вочы.
Т. позірк.
|| наз. тума́ннасць, -і, ж. (да 3—5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тума́нны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
тума́нны |
тума́нная |
тума́ннае |
тума́нныя |
| Р. |
тума́ннага |
тума́ннай
тума́ннае |
тума́ннага |
тума́нных |
| Д. |
тума́ннаму |
тума́ннай |
тума́ннаму |
тума́нным |
| В. |
тума́нны (неадуш.)
тума́ннага (адуш.) |
тума́нную |
тума́ннае |
тума́нныя (неадуш.)
тума́нных (адуш.) |
| Т. |
тума́нным |
тума́ннай
тума́ннаю |
тума́нным |
тума́ннымі |
| М. |
тума́нным |
тума́ннай |
тума́нным |
тума́нных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
тума́нны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
тума́нны |
тума́нная |
тума́ннае |
тума́нныя |
| Р. |
тума́ннага |
тума́ннай
тума́ннае |
тума́ннага |
тума́нных |
| Д. |
тума́ннаму |
тума́ннай |
тума́ннаму |
тума́нным |
| В. |
тума́нны (неадуш.)
тума́ннага (адуш.) |
тума́нную |
тума́ннае |
тума́нныя (неадуш.)
тума́нных (адуш.) |
| Т. |
тума́нным |
тума́ннай
тума́ннаю |
тума́нным |
тума́ннымі |
| М. |
тума́нным |
тума́ннай |
тума́нным |
тума́нных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
тума́нны прям., перен. тума́нный;
~нная смуга́ — тума́нная ды́мка;
~нная ра́ніца — тума́нное у́тро;
~нныя надзе́і — тума́нные наде́жды;
т. по́зірк — тума́нный взгляд;
т. сэнс — тума́нный смысл
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тума́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да туману 1 (у 1 знач.); які ўтвораны туманам, складаецца з яго. Туманная смуга. □ Агорнуты прастор світаннем сінім, У туманным моры плаваюць кусты. Панчанка. // Спец. Які выкарыстоўваецца ў час туману (пра сігнал). Туманны сігнал. // Ахутаны, засланы туманам. Над туманным лесам, балотам, Дзе калісь хлапчуком-падпаскам Скакаў з каровамі кадрылю я, Сёння горда плывуць самалёты... Чарот. Вунь птушкі звіняць над туманным балотам. Бядуля. Пяюць рыбакі пра туманныя далі, Пра слаўны багаты ўлоў. Хведаровіч. // З туманамі, туманам. Туманны вечар. □ У мутнай шэрані туманнай раніцы вырысоўваліся дзве постаці. Самуйлёнак. Раніца была туманная. Сонца ўзыходзіла ціха, туман разыходзіўся паволі. Чорны. Летась увосені, Алесь, — у дзень туманны, з балотам, слотай і сумам на сэрцы — бачыў я, як над нашымі Ганчарамі, невядома адкуль узяўшыся, праляцелі тры марскія чайкі. Брыль. // Насычаны туманам. Туманная сырасць. □ На станцыі, дзе чырванела воданапорная вежа, узняўся сіні дым і адтуль даляцела прыглушанае туманнай адлегласцю рэха гудка. Гаўрылкін.
2. Расплыўчаты, няясны; бачны як праз туман. Туманны сілуэт. □ [Саша] глядзела ў далячынь, дзе відны былі хаты, але нічога не бачыла, акрамя туманнага вобраза партызана. Шамякін. Туманнае святло аблівала каморку, скрадаючы ўбогасць яе абсталявання. Гартны. // перан. Няпэўны, невыразны (пра ўяўленні, пачуцці і пад.). Туманнае мінулае. □ [Адам Блецька] .. поўніўся туманнымі надзеямі. Чорны.
3. перан. Які мае няясны сэнс; незразумелы (пра выказванні, словы і пад.). Туманнае паняцце. Туманны стыль. Туманны выраз. □ Размаўляючы .. [Сяргей і Наталля Пятроўна] міжвольна і непрыкметна пераходзілі ад адной тэмы на другую, ад абмеркавання простай і яснай жыццёвай падзеі да абстрактных філасофскіх разважанняў, часам даволі туманных. Шамякін. Нічога туманнага няма на жыццёвым шляху Васіля, нічога супярэчлівага. Кулакоўскі.
4. перан. Пазбаўлены акрэсленага выразу, думкі; задуменны (пра вочы, погляд). Туманнымі вачамі .. [Змітрок] глядзеў на столь, па сцены. Ваданосаў. // З няяснай свядомасцю. [Андрэй:] — Калі дырэктар пачне хадзіць да кожнага рабочага на вяселле, яму не застанецца часу кіраваць заводам. Ды і галава будзе вечна туманная. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тума́н, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Згушчэнне дробных кропелек вады або ледзяных крышталікаў у прыземных слаях атмасферы, якое робіць паветра непразрыстым.
Над лугам слаўся густы т.
2. Непразрыстая заслона дыму, пылу і пад.
Махорачны т.
3. перан. Тое, што перашкаджае правільна ўспрымаць і разумець навакольны свет.
Т. у галаве.
|| прым. тума́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тума́нный
1. тума́нны;
тума́нная ды́мка тума́нная смуга́;
2. перен. (неясный) цьмя́ны, тума́нны;
тума́нные наде́жды цьмя́ныя (тума́нныя) надзе́і;
тума́нный взгляд цьмя́ны (тума́нны) по́зірк;
тума́нный смысл цьмя́ны (тума́нны) сэнс.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
асму́жаны, -ая, -ае.
1. Туманны, імглісты; пакрыты смугой.
Асмужаныя далі.
2. Абпалены сонцам; абветраны, загарэлы.
А. твар.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тума́нна нареч., прям., перен. тума́нно; см. тума́нны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тума́ннасць, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. гл. туманны.
2. Густы туман (у 1 знач.).
3. Міжзорнае воблака, якое складаецца з пылу, газу і плазмы.
Галактычныя туманнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)