трыу́мф

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. трыу́мф
Р. трыу́мфу
Д. трыу́мфу
В. трыу́мф
Т. трыу́мфам
М. трыу́мфе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

трыу́мф, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. У Старажытным Рыме: урачыстая сустрэча палкаводца і яго войска ў сувязі з дасягнутай перамогай.

2. Наогул выдатны поспех, бліскучая перамога ў чым-н.

Т. балета.

|| прым. трыумфа́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трыу́мф, -фу м. триу́мф; торжество́ ср.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

трыу́мф, ‑у, м.

1. Урачыстая сустрэча палкаводца і яго войска ў Старажытным Рыме ў сувязі з дасягнутай перамогай.

2. Бліскучы поспех, выдатная перамога; урачыстасць. Трыумф ленінскай нацыянальнай палітыкі. □ Міцеў трыумф пачаўся ў красавіку, калі ён занёс дырэктару заяву з просьбай прыняць экзамены за тры чвэрці дзевятага класа. Навуменка.

[Лац. triumphus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Трыу́мф ‘урачыстая сустрэча палкаводца і яго войска ў Старажытным Рыме ў сувязі з дасягнутай перамогай’, ‘бліскучы поспех, выдатная перамога’ (ТСБМ), ‘урачыстасць’ (Некр. і Байк.); ст.-бел. трыумфъ, триумфъ ‘урачыстасць з выпадку перамогі’ (1580 г.), мн. л. трыумпы (Золтан, Athila). Запазычана са ст.-польск. tryumf ‘тс’ або непасрэдна з лац. triumphus ‘трыумф’, ‘урачысты ўезд’ < вокліч triumpe! (які выкрыкваўся ў дзень свята ўрадлівасці) < ст.-грэч. νρίαμβος ‘гімн у гонар Вакха’, ‘які трыумфуе, святкуе’ < τρί‑ομφος ‘трайны крок’ (Вальдэ, 1906, 637–638; Фасмер, 4, 103; ЕСУМ, 5, 646; Булыка, Лекс. запазыч., 66).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

триу́мф трыу́мф, -фу м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

неўміру́часць, ‑і, ж.

Уласцівасць неўміручага; вечнае існаванне. Неўміручасць прыроды. □ Выдатныя справы, працоўны гераізм цяперашняга пакалення — гэта найярчэйшае сведчанне неўміручасці герояў Вялікай Айчыннай вайны, трыумф вечнай славы нашага народа. Машэраў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

про́свіра, ‑ы, ж.

Белая круглая булачка з крутога прэснага цеста, якая выкарыстоўваецца ў абрадах праваслаўнага набажэнства. Пісарскі трыумф поўны, а вянец гэтаму трыумфу — просвіра, якую і падносіць яму Крэшчык у канцы абедні на срэбранай талерцы па загаду а. Мікалая. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

торжество́ ср.

1. (празднество) урачы́стасць, -ці ж.; свя́та, -та ср.;

2. (победа) перамо́га, -гі ж.; (триумф) трыу́мф, -фу м.;

торжество́ победи́теля трыу́мф перамо́жцы;

3. (состояние радости) ра́дасць, -ці ж.;

на лице́ его́ отрази́лось торжество́ на тва́ры яго́ адлюстрава́лася ра́дасць;

воскли́кнуть с торжество́м усклі́кнуць з ра́дасцю.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зо́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Нябеснае цела, якое можна бачыць простым вокам у форме ззяючай кропкі на начным небе.

Палярная з.

З. першай велічыні (таксама перан.: пра выдатнага дзеяча мастацтва, навукі). Узыходзячая з. (таксама перан. пра чалавека: новая славутасць). Зорак з неба не хапае (перан.: пра звычайнага, нічым не прыметнага чалавека). Верыць у сваю зорку (перан.: у свой лёс).

2. перан. Пра дзеяча мастацтва, навукі, спартсмена.

3. Фігура, а таксама прадмет з трохвугольнымі выступамі па акружнасці.

Пяціканцовая з.

Марская з. (жывёліна).

|| прым. зо́рны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Зорная карта.

Зорная ноч (з добра бачнымі зоркамі).

◊

Зорная часіна для каго — момант найвышэйшага ўздыму, напружання і выпрабавання сіл, вялікі поспех, трыумф.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)