то́л

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. то́л
Р. то́лу
Д. то́лу
В. то́л
Т. то́лам
М. то́ле

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тол, -у, м.

Выбуховае рэчыва, якое выкарыстоўваецца ў ваеннай справе і тэхніцы.

|| прым. то́лавы, -ая, -ае.

Толавая шашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тол (род. то́лу) м. тол

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тол тол, род. то́лу м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тол, ‑у, м.

Выбуховае рэчыва, якое выкарыстоўваецца ў артылерыі і пры падрыўных работах; тратыл. Рыгор .. мініраваў дарогу. Прыклаў да рэйкі тол — раз! Воскам прыклеіў наверсе пальчык узрыва[льніка] — два! Гатова! Краўчанка.

[Скарачэнне слова трынітраталуол.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тол ’выбуховае рэчыва, дынаміт, тратыл’ (ТСБМ, БРС). Запазычана з рус. тол ’тс’, якое з’яўляецца скарачэннем тринитротолуо́л ’тратыл’, што ад толуо́л ’хімічнае рэчыва для вытворчасці выбуховага рэчыва, лекаў і інш.’, гл. КЭСРЯ, 444; ЕСУМ, 5, 593–594.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

магніто́ла, -ы, мн. -ы, -то́л, ж.

Апарат, які сумяшчае ў сабе радыёпрыёмнік і магнітафон.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трынітраталуо́л, ‑у, м.

Выбуховае рэчыва, якое выкарыстоўваецца для артылерыйскіх снарадаў, мін, авіябомбаў і на надрыўных работах; тратыл, тол.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лушпі́нне, ‑я, н., зб.

Разм. Тое, што і лупінне. Вярнуўшыся, Марк выцягнуў тол, паклаў яго ў кошык, зверху засыпаў бульбяным лушпіннем. Васілеўская.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ра́піна ’адліўка (?)’: “выплаўляюць тол… заліваюць яго, расплаўлены, у форму, і атрымліваюць рапіну, — тую ж самую міну, толькі без дэтанатара” (Дамашэвіч). Відаць, ’нешта застылае, зацвярдзелае’, гл. рапа.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)