твори́ло​II ср. (для гашения извести и т. п.) вапня́рка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

твори́ло​I ср.

1. (подъёмная дверь на чердак, в погреб и т. п.) дзве́рцы, -цаў ед. нет;

2. (затвор в плотине) за́стаўка, -кі ж.;

3. обл. (отверстие) дзі́рка, -кі ж.; лёх, род. лёха м., лаз, род. ла́за м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вапня́рка ж., спец. твори́ло ср., твори́лка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

твори́лка ж., разг., см. твори́ло​II.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзве́рцы, -цаў ед. нет

1. две́рца ж., две́рка ж.; (подъёмная дверь на чердак, в погреб и т.п.) твори́ло ср.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лаз I м. (представитель народности) лаз

лаз II м.

1. (лазейка, отверстие) лаз;

2. (в яму, погреб) твори́ло ср.;

3. тех. лаз

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Твары́ла 1 ’века ў пограбе’ (бых., Рам. 8–9; Мат. Гом.), твары́ло ’дзверы ў склеп’ (Сцяшк.), ’яма для захоўвання бульбы’ (Цых.), сюды ж запазычанае з польскай (Булыка, Лекс. запазыч., 94) ст.-бел. твори́дло ’форма для сыроў’ (1571 г., КГС; Ст.-бел. лексікон). Параўн. укр. твори́ло ’скрыня або яма, у якой гасяць вапну’, рус. твори́ло ’вапнярка’, польск. tworzydło ’мяшочак або драўляная форма, у якіх выціскаюць сыры’, ’форма, кшталт’, ’выдзеўбаная адтуліна’, ст.-чэш. trořidlo ’форма для вырабу сыру’, в.-луж. tworidlo ’пасудзіна для тварагу’, славен. torilo ’пасуда для вырабу сыру’, харв. tvòrilo ’драўляная скрынка або абруч (з ліпавага або ясеневага лубу), у які закладваюць сыр, каб надаць яму круглую форму’, ’форма, мадэль’. Прасл. *tvoridlo ’форма для вырабу сыру’ ад *tvoriti ’ствараць, фармаваць’ (Бязлай, 4, 205; гл. тварыць 1), што суадносіцца з літ. tvérti ’хапаць, ахопліваць; гарадзіць’, дыял. таксама tveriu ’агароджваю’ і ’раблю сыр’. Зыходнае значэнне ’кораб, скрынка’ пашырана да ’выдзяўбаная (выкапаная) ёмістасць’ і ’каробка, футрына (дзвярэй і пад.)’. Гл. таксама Махэк₂, 662; Шустар-Шэўц, 1565.

Твары́ла 2 (твары́ло) ’чалавек, які ўсіх смяшыць, дзівачыць’ (пруж., Чэрн.). Аддзеяслоўны назоўнік ад тварыць ’вырабляць, вытвараць’ (гл. тварыць 1).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)