сіраці́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
сірачу́ |
сіро́цім |
| 2-я ас. |
сіро́ціш |
сіро́ціце |
| 3-я ас. |
сіро́ціць |
сіро́цяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
сіраці́ў |
сіраці́лі |
| ж. |
сіраці́ла |
| н. |
сіраці́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
сіраці́ |
сіраці́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
сіро́цячы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сіраці́ць несов. сироти́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сіраці́ць, ‑рачу, ‑раціш, ‑раціць; незак., каго-што.
Рабіць сіратою. [Лявэр:] — І я падумаў сабе — ну, а чаму я павінен сіраціць сваіх дзяцей? Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сірата́ ‘дзіця або падлетак, які застаўся без аднаго або без абодвух бацькоў’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк., Бяльк., Стан.), сірота́ ‘тс’ (ТС), сіраці́ць ‘рабіць сіратою’ (Нас., Касп., Стан.), сіраці́на ‘сірата’ (Байк. і Некр., Касп., Ласт., Нас.), ст.-бел. сирота ‘тс’. Укр., рус. сирота́, польск. sierota, в.-луж., н.-луж. syrota, чэш. sirota, серб.-харв. сиро́та, славен. sirọ̑ta, балг. си́рота, макед. сирота ‘тс’. Прасл. *sirota ‘сірата’ дэрыват ад прым. *sirъ з суф. ‑ota, першапачаткова nomen abstractum. Гл. Шустар-Шэўц, 1401–1402; БЕР, 6, 700. Кантытуанты прасл. *sirъ (гл. сіры) роднасныя літ. šeirỹs ‘удавец’, šeirẽ ‘удава’, авест. saē ‘сіратлівы, асірацелы’; гл. Траўтман, 301; Эндзелін, Слав.-балт. эт., 196; Праабражэнскі, 2, 289; Фасмер, 3, 627; Махэк₂, 544. Борысь (546) выводзіць *sirъ ад і.-е. *kei‑ з суф. ‑ro.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)