сіне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. Рабіцца сінім.
С. на холадзе.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца (пра што-н. сіняе).
У жыце сінеюць васількі.
|| зак. пасіне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 знач.); наз. пасіне́нне, -я, н.
Купацца да пасінення (пакуль не змерзнеш; разм.) і ссіне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сіне́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
сіне́ю |
сіне́ем |
| 2-я ас. |
сіне́еш |
сіне́еце |
| 3-я ас. |
сіне́е |
сіне́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
сіне́ў |
сіне́лі |
| ж. |
сіне́ла |
| н. |
сіне́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
сіне́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сіне́ць несов., в разн. знач. сине́ть;
у жы́це сіне́юць васількі́ — во ржи сине́ют васильки́;
ру́кі сіне́юць ад хо́ладу — ру́ки сине́ют от хо́лода
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сіне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1. Рабіцца сінім. Не колюць лёду шчупакі, А мы над рэчкай, хлапчукі, Нібыта лёд, сінелі. Бялевіч. Антось аж сінеў ад злосці. Гроднеў. // Світаць, віднець. Косця прачнуўся зацемна: у акне толькі пачынаў сінець блізкі дзень. Адамчык. Сінее мяккі прыцемак. Навуменка. / у безас. ужыв. За акном тым часам сінела — радзеў няўстойлівы світальны паўзмрок. Вышынскі. // Цямнець, вечарэць. Вялікае, ужо няцёплае сонца хавалася за недалёкім лесам. У лагчынах пачынала сінець, і вастрэй адчувалася восень. Карпаў.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выдзяляцца сінім колерам, віднецца (пра што‑н. сіняе). Навокал рассцілалася поле, яшчэ даволі стракатае: за жаўтлявым спелым жытам зелянела бульба, з другога боку — сінеў лубін. Шамякін. Між спелага жыта Сінее валошка. Колас. Далёка на небасхіле сінеў лес, да якога вілася ледзь бачная дарога. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сине́ться несов. сіне́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
засіне́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; зак.
Пачаць сінець.
У жыце засінелі васількі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сіне́цца, ‑еецца; незак.
Разм. Тое, што і сінець (у 2 знач.). Сінеўся бор, цякла вада, Скрозь пахла мёдам і травою... Багдановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)