сё́мы

лічэбнік, парадкавы

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. сё́мы сё́мая сё́мае сё́мыя
Р. сё́мага сё́май
сё́мае		 сё́мага сё́мых
Д. сё́маму сё́май сё́маму сё́мым
В. сё́мага (адуш.)
сё́мы (неадуш.)		 сё́мую сё́мае сё́мых (адуш.)
сё́мыя (неадуш.)
Т. сё́мым сё́май
сё́маю		 сё́мым сё́мымі
М. сё́мым сё́май сё́мым сё́мых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сёмы седьмо́й;

◊ да сёмага по́ту — до седьмо́го по́та;

быць на сёмым не́бе — быть на седьмо́м не́бе;

сёмая вада́ на кісялі́ — погов. седьма́я вода́ на киселе́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сёмы, ‑ая, ‑ае.

Ліч. парадк. да сем. Падрасла дзяўчынка, сёмы год пайшоў. Крапіва. Незадоўга да сёмай гадавіны рэвалюцыі сабралася заборцаўская моладзь у школе. Колас.

•••

Быць на сёмым небе гл. быць.

Да сёмага поту гл. пот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сёмы, -ая, -ае.

1. гл. сем.

2. ж. Які атрымліваецца пры дзяленні на сем.

Сёмая частка.

3. у знач. наз. сёмая, -ай, ж. Сёмая частка чаго-н.

Адна сёмая.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сем, сямі́, Т сямю́, ліч. кольк. Лік, лічба і колькасць 7.

С. разоў адмерай, а раз адрэж (прыказка).

|| парадк. сёмы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Сёмы ‘парадкавы лічэбнік да сем’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Байк. і Некр.). Укр. сьо́мий, рус. седьмо́й, дыял. сёмый, семой, ст.-рус. семыи, ст.-слав. седмъ, польск. siódmy, в.-луж. sedmy, н.-луж. sedymy, чэш. sedmý, славац. siedmy, серб.-харв. се̑дми̑, славен. sédmi, балг. се́дми, макед. седми ‘тс’. Прасл. *sedmъ з *sebdmъ, параўн. ст.-прус. septmas, ст.-літ. sẽkmas, ст.-інд. saptamás, лац. septimus. Гл. Траўтман, 257; Мюленбах-Эндзелін, 3, 818; Фасмер, 3, 591; БЕР, 6, 584. І.‑е. *septm̥ó‑ ‘сёмы’, утвораны ад лічэбніка *septm̥ ‘сем’. У праславянскай адбылася асіміляцыя і спрашчэнне групы зычных: *sept​əmó > *septmó > *se(ь)dmъ > *sedmъ, гл. Борысь, 549. Ва ўсходнеславянскіх мовах яшчэ dm → m.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сам-сё́мы

лічэбнік, парадкавы

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. сам-сё́мы сам-сё́мая сам-сё́мае сам-сё́мыя
Р. сам-сё́мага сам-сё́май
сам-сё́мае		 сам-сё́мага сам-сё́мых
Д. сам-сё́маму сам-сё́май сам-сё́маму сам-сё́мым
В. сам-сё́мага (адуш.)
сам-сё́мы (неадуш.)		 сам-сё́мую сам-сё́мае сам-сё́мых (адуш.)
сам-сё́мыя (неадуш.)
Т. сам-сё́мым сам-сё́май
сам-сё́маю		 сам-сё́мым сам-сё́мымі
М. сам-сё́мым сам-сё́май сам-сё́мым сам-сё́мых

Крыніцы: krapivabr2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сам-сёмы нескл., уст. сам-сём

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лі́пень, -я, м.

Сёмы месяц каляндарнага года.

|| прым. лі́пеньскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нядзе́ля, -і, мн. -і, -дзе́ль; ж.

Сёмы дзень тыдня, агульны дзень адпачынку.

|| прым. нядзе́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)