сёмы, -ая, -ае.

1. гл. сем.

2. ж. Які атрымліваецца пры дзяленні на сем.

Сёмая частка.

3. у знач. наз. сёмая, -ай, ж. Сёмая частка чаго-н.

Адна сёмая.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сё́мы

лічэбнік, парадкавы

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. сё́мы сё́мая сё́мае сё́мыя
Р. сё́мага сё́май
сё́мае		 сё́мага сё́мых
Д. сё́маму сё́май сё́маму сё́мым
В. сё́мага (адуш.)
сё́мы (неадуш.)		 сё́мую сё́мае сё́мых (адуш.)
сё́мыя (неадуш.)
Т. сё́мым сё́май
сё́маю		 сё́мым сё́мымі
М. сё́мым сё́май сё́мым сё́мых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

се́птыма, ‑ы, ж.

У музыцы — сёмая ступень у дыятанічнай гаме. // Інтэрвал паміж першай і сёмай ступенню дыятанічнай гамы.

[Ад лац. septima — сёмая.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ш, нескл., н.

1. Дваццаць сёмая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «ша». Вялікае Ш.

2. Глухі, пярэднеязычны, шчылінны, шыпячы зычны гук.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сам-сё́мы

лічэбнік, парадкавы

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. сам-сё́мы сам-сё́мая сам-сё́мае сам-сё́мыя
Р. сам-сё́мага сам-сё́май
сам-сё́мае		 сам-сё́мага сам-сё́мых
Д. сам-сё́маму сам-сё́май сам-сё́маму сам-сё́мым
В. сам-сё́мага (адуш.)
сам-сё́мы (неадуш.)		 сам-сё́мую сам-сё́мае сам-сё́мых (адуш.)
сам-сё́мыя (неадуш.)
Т. сам-сё́мым сам-сё́май
сам-сё́маю		 сам-сё́мым сам-сё́мымі
М. сам-сё́мым сам-сё́май сам-сё́мым сам-сё́мых

Крыніцы: krapivabr2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

о́пус, ‑а, м.

1. Тэрмін, які прымяняецца для парадкавай класіфікацыі музычных твораў кампазітара. Сёмая сімфонія Бетховена, опус 92.

2. Разм. жарт. Пра ўсякі твор, працу якога‑н. аўтара. Часам прыкра чытаць опусы літаратурных снобаў. Звонак.

[Лац. opus — праца, твор.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кісе́ль, -сялю́ м., прям., перен. кисе́ль;

◊ сёмая (дзяся́тая) вада́ на кісялі́ — погов. седьма́я (деся́тая) вода́ на киселе́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пусце́ць, ‑ее; незак.

Рабіцца пустым, нічым: не запоўненым. Да папярос цягнуліся мазолістыя пальцы, і каробка ўмомант пусцела. Шамякін. Чыгун тлустай смачнай куцці пусцее ўвачавідкі. Якімовіч. // Станавіцца бязлюдным. Людзі пачалі раз’язджацца і расходзіцца па хатах: рынак увачавідкі пусцеў. Гартны. Мінута сёмая сцякае, Пусцее ранішні перон. Пысін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ё, нескл., н.

Сёмая літара беларускага алфавіта, якая абазначае: а) пасля зычных — галосны гук «о» і мяккасць папярэдняга зычнага, напрыклад, «лёс — льос»; б) пасля галосных, «ў», раздзяляльнага мяккага знака, апострафа і ў пачатку слова — два гукі: «й» і «о», напрыклад, «маё — майо», «ён — йон». Малое ё.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сёмы седьмо́й;

◊ да сёмага по́ту — до седьмо́го по́та;

быць на сёмым не́бе — быть на седьмо́м не́бе;

сёмая вада́ на кісялі́ — погов. седьма́я вода́ на киселе́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)