сяля́не

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. сяля́не
Р. сяля́н
Д. сяля́нам
В. сяля́н
Т. сяля́намі
М. сяля́нах

Крыніцы: nazounik2008, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Сяля́не, мн. л. ад селянін (гл.): воны селяне, а ў Турові і Дворцэ — мешчане; селянье зборн. ’сялянства’ (ТС). Узыходзіць да прасл. *sedlʼane, вытворнага ад *sedlo (гл. сяло) з суф. — ‑ʼan, што абазначала аседлую, пераважна земляробчую групу насельніцтва (Трубачоў, Этногенез₂, 183).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зненаві́дны, -ая, -ае (разм.).

Ненавісны.

Сяляне гадамі адпрацоўвалі зненавідную паншчыну.

|| наз. зненаві́днасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

селяні́н

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. селяні́н сяля́не
селяні́ны
Р. селяні́на сяля́н
Д. селяні́ну сяля́нам
В. селяні́на сяля́н
Т. селяні́нам сяля́намі
М. селяні́не сяля́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

маге́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

Круглая высокая мужчынская шапка з лямцу, якую раней насілі сяляне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

селяні́н м. крестья́нин;

○ прыпісны́я сяля́не — ист. приписны́е крестья́не

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́льніца, -ы, ж.

1. Свабода, незалежнасць (разм.).

2. (гіст.). Беглае насельніцтва, пераважна прыгонныя сяляне, якія асядалі на ўскраінах Маскоўскай дзяржавы і дамагаліся сваёй незалежнасці.

Казацкая в.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сяля́нства, -а, н.

1. зб. Сяляне.

Беларускае с.

2. Тое, што мае да іх дачыненне (праца, побыт і пад.).

Займацца сялянствам.

|| прым. сяля́нскі, -ая, -ае.

Сялянскае паходжанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

балахо́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Халат шырокага крою, які раней насілі сяляне, а таксама наогул шырокая бясформенная вопратка.

Ішоў незнаёмы ў доўгім балахоне.

|| прым. балахо́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шчырава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; незак. (разм.).

Дбайна, старанна, рупна рабіць што-н.; завіхацца каля чаго-н.

Сяляне ўсё жыццё шчыруюць.

Ш. на ўборцы сена.

|| наз. шчырава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)