сычу́жына
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
сычу́жына |
| Р. |
сычу́жыны |
| Д. |
сычу́жыне |
| В. |
сычу́жыну |
| Т. |
сычу́жынай
сычу́жынаю |
| М. |
сычу́жыне |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сычу́жына ж. (фермент) сычу́жина
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сычу́жына, ‑ы, ж.
Сычужны фермент.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ферме́нт, ‑у, М ‑нце, м.
Рэчыва бялковай прыроды, якое сінтэзуецца ў клетках жывых арганізмаў і ў мільёны разоў паскарае хімічныя рэакцыі, уласцівыя жывому арганізму.
•••
Сычужны фермент — фермент страўнікавага соку маладых жвачных жывёл, які выклікае згортванне малака; сычужына.
[Ад лац. fermentum — дрожджы, закваска.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сычу́г ’адзін з аддзелаў страўніка жвачных жывёл’ (ТСБМ; б.-каш., ст.-дар., пін., Жыв. св.), сычу́к ’страўнік цяляці-сысуна’ (шуміл., Сл. ПЗБ). Укр. сичу́г ’тс’, рус. сычу́г ’тс’. Лічыцца запазычаннем з цюрк., параўн. куман. suzug ’кішка, вантробы’, кыпч. sučuk ’каўбаса’, тур. sudžuk ’тс’; гл. Фасмер, 3, 822 з аглядам літ-ры. Трубачоў (Дополн., там жа; ВЯ, 1960, 3, 68) узводзіць да рус. сы́тить ’сыціць, насычаць’ (гл. сыта), прыводзячы семантычныя паралелі ням. Lab, Labmagen ’сычуг’: laben ’цешыць, даваць асалоду’, асец. axsœn ’сычуг’, axsyn ’стварожваць’; сюды ж сычу́жны (сыр), сычу́жына ’сычужны фермент’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)