сычу́жны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. сычу́жны сычу́жная сычу́жнае сычу́жныя
Р. сычу́жнага сычу́жнай
сычу́жнае		 сычу́жнага сычу́жных
Д. сычу́жнаму сычу́жнай сычу́жнаму сычу́жным
В. сычу́жны (неадуш.)
сычу́жнага (адуш.)		 сычу́жную сычу́жнае сычу́жныя (неадуш.)
сычу́жных (адуш.)
Т. сычу́жным сычу́жнай
сычу́жнаю		 сычу́жным сычу́жнымі
М. сычу́жным сычу́жнай сычу́жным сычу́жных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сычу́жны сычу́жный;

○ с. ферме́нт — сычу́жный ферме́нт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сычу́жны, ‑ая, ‑ае.

Які выдзяляецца ў сычугу, маецца ў ім. Сычужны экстракт. // Які вырабляецца з дапамогаю сычуга. Сычужныя сыры.

•••

Сычужны фермент гл. фермент.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сычу́г, -а́, м.

1. Адзін з аддзелаў страўніка жвачных жывёл.

2. Страва з фаршыраванага каровінага страўніка.

|| прым. сычу́жны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сычу́жный сычу́жны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сычу́жына, ‑ы, ж.

Сычужны фермент.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ферме́нт, -ту м., биол., хим. ферме́нт;

○ сычу́жны ф. — сычу́жный ферме́нт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ферме́нт, ‑у, М ‑нце, м.

Рэчыва бялковай прыроды, якое сінтэзуецца ў клетках жывых арганізмаў і ў мільёны разоў паскарае хімічныя рэакцыі, уласцівыя жывому арганізму.

•••

Сычужны фермент — фермент страўнікавага соку маладых жвачных жывёл, які выклікае згортванне малака; сычужына.

[Ад лац. fermentum — дрожджы, закваска.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сычу́г ’адзін з аддзелаў страўніка жвачных жывёл’ (ТСБМ; б.-каш., ст.-дар., пін., Жыв. св.), сычу́к ’страўнік цяляці-сысуна’ (шуміл., Сл. ПЗБ). Укр. сичу́г ’тс’, рус. сычу́г ’тс’. Лічыцца запазычаннем з цюрк., параўн. куман. suzug ’кішка, вантробы’, кыпч. sučuk ’каўбаса’, тур. sudžuk ’тс’; гл. Фасмер, 3, 822 з аглядам літ-ры. Трубачоў (Дополн., там жа; ВЯ, 1960, 3, 68) узводзіць да рус. сы́тить ’сыціць, насычаць’ (гл. сыта), прыводзячы семантычныя паралелі ням. Lab, Labmagen ’сычуг’: laben ’цешыць, даваць асалоду’, асец. axsœn ’сычуг’, axsyn ’стварожваць’; сюды ж сычу́жны (сыр), сычу́жына ’сычужны фермент’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)