сука́ла, -а, мн. -ы, -аў, н.
Прылада для насуквання нітак на цэўкі.
|| прым. сука́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сука́ла
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сука́ла |
сука́лы |
| Р. |
сука́ла |
сука́л |
| Д. |
сука́лу |
сука́лам |
| В. |
сука́ла |
сука́лы |
| Т. |
сука́лам |
сука́ламі |
| М. |
сука́ле |
сука́лах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сука́ла ср. приспособле́ние для насу́чивания пря́жи на це́вку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сука́ла, ‑а, н.
Прылада для насуквання нітак на цэўкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сука́ла ’прылада для насуквання нітак на цэўкі’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр., Касп., Бяльк., Сцяшк., Сл. Брэс., Тарн.; брагін., Нар. сл.; докш., Янк. Мат.), сука́ла, сука́ло ’тс’ (Сл. ПЗБ), сука́йло, сука́ло ’тс’ (ТС, Уладз., Ск. нар. мовы), сука́йла ’тс’ (Шат., Мат. Гом., Скарбы), яшчэ сука́льнік, сука́льніца (ЛА, 4). Укр. су́кало, рус. скало́, ска́льница, польск. sukadło, в.-луж. sukadło, палаб. săkodłə, серб.-харв. дыял. су̀кало, макед. сукало. Прасл. *sukadlo, *sъkadlo ’назва прылады для сукання’ — дэрываты ад *sukati (гл. сукаць) з інструментальным суф. *‑dlo, гл. Трубачоў, Ремесл. терм., 112.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сука́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
сука́ю
сучу́ |
сука́ем
су́чам |
| 2-я ас. |
сука́еш
су́чаш |
сука́еце
су́чаце |
| 3-я ас. |
сука́е
су́ча |
сука́юць
су́чуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
сука́ў |
сука́лі |
| ж. |
сука́ла |
| н. |
сука́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
сука́й
сучы́ |
сука́йце
сучы́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
сука́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
тарала́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Абл. Утвараць шум пры дапамозе сукала і пад. Бабы датыкаюць апошнія кросны, набіліцы стукаюць — чутно на вуліцы, як таралакаюць сукалы. Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ку́жаль, ‑ю, м.
1. Валакно ачэсанага лёну. Сядзелі за прасніцамі жанкі, прадучы кужаль і кудзелю. Васілевіч. // Ніткі з такога валакна. Кужаль Маланка снавала, Цэўкі сукала і ткала. Купала.
2. Палатно з такіх нітак. Кужаль і шоўк вытыкаюць варштаты Для прыгажэйшых у свеце ўбораў. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сука́дла ’сукала’ (Сцяшк., Сцяц. Сл., Скарбы; віл., навагр., шчуч., Сл. ПЗБ; ЛА, 4), сука́дло ’тс’ (гарад., Сл. ПЗБ; Тарн., Бес.). З польск. sukadło ’тс’, на што ўказвае суф. ‑dło.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цэ́ўка, ‑і, ДМ цэўцы; Р мн. цэвак; ж.
1. Спец. Дэталь перадатачнага механізма цыліндрычнай формы.
2. Прыстасаванне ў выглядзе трубкі, на якое навіваюцца ніткі і якое ўстаўляецца ў чаўнок пры тканні. Кужаль Маланка снавала, Цэўкі сукала і ткала. Купала. А потым.. [Фядора] сама памагла Анюце сукаць цэўкі. Васілевіч.
3. Косць у назе птушкі, якая знаходзіцца паміж галёнкай і пальцамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)