стаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак., каго-што.
Ставіць вялікую колькасць.
С. пасуду на стол.
С. снапы.
|| наз. стаўля́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стаўля́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
стаўля́ю |
стаўля́ем |
| 2-я ас. |
стаўля́еш |
стаўля́еце |
| 3-я ас. |
стаўля́е |
стаўля́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
стаўля́ў |
стаўля́лі |
| ж. |
стаўля́ла |
| н. |
стаўля́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
стаўля́й |
стаўля́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
стаўля́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
стаўля́ць несов. (многое) ста́вить;
с. бутэ́лькі — ста́вить буты́лки;
с. мэ́ндлікі — ста́вить сусло́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стаўля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каго-што.
Ставіць вялікую колькасць. — Што, дровы стаўляць будзеш, Марцін? — пацікавіўся Барбутовіч. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Стаўля́ць ‘ставіць вялікую колькасць’ (ТСБМ). Дзеяслоў утвораны ад асновы 1 ас. адз. л. цяп. часу дзеяслова ставіць, стаўлю (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
стаўля́цца, ‑яецца; незак.
Зал. да стаўляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стаўля́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. стаўляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Наста́ўнік ’выкладчык’ (Яруш., Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС), ’настаўнік; натхніцель’ (ТСБМ); яшчэ ў 20‑я гады ўжывалася ў літаратурнай мове побач з русізмам вучы́цель, вучы́целька. Відаць, семантычны наватвор на базе народнага наста́віць ’навучыць’, першапачаткова з наставіць на пуць, параўн. наставіць пуць ’абраць жыццёвы шлях’ (Сл. ПЗБ), настаўля́ць ’павучаць’ (там жа), або праз рус. (ц.-слав.) са ст.-слав. наставьникъ ’кіраўнік, майстар, правадыр’, што атрымала больш вузкае значэнне ’духоўны настаўнік, натхніцель’; параўн. наста́ва ’наглядчык, наглядальнік’ (Сл. ПЗБ). Да ста́віць, стаўля́ць (гл.).
Настаўні́к, настаўні́ч ’талакнянка’ (пух., Жыв. сл.). Таго ж паходжання, што і настаноўнік (гл.); да ставіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аса́да 1 ’рама, аснова акна, воза, сельскагаспадарчых прылад; драўляная частка сякеры’, ’паліца каля акна’, матэрыял для рам’ (Янк. II). Укр. осада ’ложа ў ружжа’, ’аснова воза’, ’частка (аснова) млына’. Аддзеяслоўны назоўнік ад слова асадзіць ’змясціць нешта на месца’ (параўн. рус. у Даля асаживать токарные колодочки ’стаўляць іх у калодкі, ручкі’).
Аса́да 2 ’аблога’, стар. ’сядзіба, пасяленне, умацаванае месца’ (Нас., Гарб.), дыял. насаджэнні вакол сядзібы, саду’ (Янк. II). Рус. осада (ваен.), укр. асада ’сядзіба’, ст.-рус. осада ’аблога; абарона ўмацаванага месца, пасяленне’. Польск. osada ’пасяленне, сядзіба, асада, калонія, група людзей’, чэш. osada ’пасяленне, калонія, група людзей’, славац. osada ’пасяленне, калонія’, в.-луж. wosada ’абшчына, калонія’. Паўночнаславянскае бязафікснае ўтварэнне ад дзеяслова асаджвацца ’сяліцца’, адкуль развіццё іншых значэнняў, у тым ліку ваеннага.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
будаваць; ставіць, стаўляць (разм.); узводзіць, узносіць / з бярвення: рубіць / з цэглы ці з камення: мураваць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)