сре́дний
1. в разн. знач. сярэ́дні;
сре́дний па́лец сярэ́дні па́лец;
сре́дний во́зраст сярэ́дні ўзрост;
сре́дняя величина́ сярэ́дняя велічыня́;
сре́днее арифмети́ческое мат. сярэ́дняе арыфметы́чнае;
сре́дний за́работок сярэ́дні зарабо́так (заро́бак);
сре́днее образова́ние сярэ́дняя адука́цыя;
сре́днее у́хо анат. сярэ́дняе ву́ха;
сре́дняя шко́ла сярэ́дняя шко́ла;
сре́дние спосо́бности сярэ́днія здо́льнасці;
2. (посредственный) разг. сярэ́дні; пасрэ́дны, та́к сабе́;
сре́дний учени́к сярэ́дні (пасрэ́дны) ву́чань;
3. грам. сярэ́дні; (о роде) нія́кі;
сре́дний зало́г сярэ́дні стан;
сре́дний род нія́кі род;
◊
в сре́днем, сре́дним число́м у сярэ́днім;
вы́ше, ни́же сре́днего вышэ́й, ніжэ́й сярэ́дняга;
не́что сре́днее не́шта сярэ́дняе;
сре́дней руки́ сярэ́дні, та́к сабе́;
сре́дних лет сярэ́дніх гадо́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сярэ́дні
1. в разн. знач. сре́дний;
с. па́лец — сре́дний па́лец;
с. сын — сре́дний сын;
~няя велічыня́ — сре́дняя величина́;
~няе арыфметы́чнае — мат. сре́днее арифмети́ческое;
~няе ву́ха — анат. сре́днее у́хо;
2. (не ниже среднего уровня) уме́ренный;
~нія патрабава́нні — уме́ренные тре́бования;
3. (не очень значительный) сре́дний, посре́дственный;
~нія здо́льнасці — сре́дние (посре́дственные) спосо́бности;
4. (находящийся в средине — о предмете) середи́нный, среди́нный; сре́дний;
~няе акно́ — середи́нное (сре́днее) окно́;
○ ~няя шко́ла — сре́дняя шко́ла;
~нія вякі́ — ист. сре́дние века́;
◊ у ~нім — в сре́днем;
вышэ́й (ніжэ́й) ~няга — вы́ше (ни́же) сре́днего;
не́шта ~няе — не́что сре́днее
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ме́рны
1. (ритмичный) ме́рный; ро́вный; разме́ренный;
м. стук ко́лаў — ме́рный (ро́вный, разме́ренный) стук колёс;
2. (служащий для измерения) ме́рный;
м. ланцу́г — ме́рная цепь;
3. (средний) уме́ренный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уме́ренный прил. памярко́ўны, умеркава́ны; (средний) уме́раны, сярэ́дні, ме́рны;
уме́ренные тре́бования памярко́ўныя (сярэ́днія) патрабава́нні;
уме́ренный кли́мат уме́раны (сярэ́дні) клі́мат;
уме́ренная жизнь перен. памярко́ўнае жыццё;
уме́ренный ве́тер сярэ́дні (уме́раны) ве́цер;
уме́ренные взгля́ды полит. памярко́ўныя по́гляды.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
по́лдень м. паўдня́, -ня́ ср., по́ўдзень, -дня́ м.;
и́стинный по́лдень астр. сапра́ўдны по́ўдзень;
сре́дний по́лдень астр. сярэ́дні по́ўдзень;
в по́лдень апаўдні́, апо́ўдні;
к полу́дню пад паўдня́;
о́коло полу́дня каля паўдня́, блі́зка паўдня́;
по́сле полу́дня пасля́ паўдня́, папаўдні́;
вре́мя до полу́дня час да паўдня́, пе́рад паўднём;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
род (род. ро́ду) м., в разн. знач. род;
чалаве́чы р. — челове́ческий род;
ва ўсім ро́дзе не было́ тако́га — во всём роду́ не́ было тако́го;
р. збро́і — род ору́жия;
р. войск — род войск;
р. заня́ткаў — род заня́тий;
○ мужчы́нскі р. — грам. мужско́й род;
жано́чы р. — грам. же́нский род;
нія́кі р. — грам. сре́дний род;
◊ з ро́ду ў р. — из ро́да в род;
на раду́ напі́сана — на роду́ напи́сано;
ад ро́ду — о́т роду;
без ро́ду і пле́мені — без ро́ду и пле́мени
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нія́кі мест. отриц. (ж. нія́кая, ср. нія́кае, мн. нія́кія) м.
1. (какой бы то ни было) никако́й; (ни один из имеющихся) никото́рый;
н. во́раг нам не стра́шны — никако́й враг нам не стра́шен;
~кіх адзна́к ру́ху — никаки́х при́знаков движе́ния;
~кай з гэ́тых кніг ён не купі́ў — никото́рой из э́тих книг он не купи́л;
2. (вовсе не) никако́й;
н. ён не камандзі́р — никако́й он не команди́р;
○ н. род — грам. сре́дний род;
◊ ~кімі сі́ламі — никаки́ми си́лами;
~кім чы́нам — нико́им о́бразом;
ні ў я́кім ра́зе — ни в ко́ем слу́чае;
без нічо́га нія́кага — без причи́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мозг
1. анат., перен. мозг, род. мо́згу (ум.; нервная ткань) и мо́зга (руководящий центр, орган мышления) м.;
продолгова́тый мозг прадаўгава́ты мозг;
сре́дний мозг сярэ́дні мозг;
2. мозги́ мн., разг. мазгі́, -го́ў;
воспале́ние мозга запале́нне мазго́ў;
3. мозги́ мн., кул. мазгі́, -го́ў;
◊
впра́вить мозги́ упра́віць (уста́віць) мазгі́;
(испо́рченный) до мозга косте́й (сапсава́ны) ушчэ́нт;
мозги́ набекре́нь (у кого) галава́ з ду́рыкамі (у каго);
мозги́ не ва́рят (у кого) галава́ не ва́рыць (у каго), не хапа́е клёпак (у каго), браку́е ро́зуму (у каго, каму), не ўсе до́ма (у каго);
с мозго́м, с мозга́ми з галаво́й, разу́мны, з ро́зумам;
шевели́ть (раски́дывать) мозга́ми варушы́ць мазга́мі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́лец в разн. знач. па́лец, род. па́льца м.;
большо́й па́лец вялі́кі па́лец;
указа́тельный па́лец указа́льны па́лец;
сре́дний па́лец сярэ́дні па́лец;
безымя́нный па́лец безыме́нны па́лец;
конта́ктный па́лец техн. канта́ктны па́лец;
◊
грози́ть кому́-л. па́льцем гразі́ць каму́-не́будзь па́льцам;
пока́зывать па́льцем пака́зваць па́льцам;
знать как свои́ пять па́льцев ве́даць, як свае́ пяць па́льцаў; (о человеке) ве́даць як аблу́пленага;
смотре́ть сквозь па́льцы глядзе́ць праз па́льцы;
па́лец о па́лец не уда́рить (па́льцем не пошевели́ть) па́лец на па́лец не пакла́сці; па́льцам не паварушы́ць; па́лкі не перакі́нуць; рук не падлажы́ць;
па́льца в рот не клади́ па́льца ў рот не кладзі́;
по па́льцам пересчита́ть мо́жно на па́льцах пералічы́ць мо́жна;
па́льцем никого́ не тро́нет па́льцам ніко́га не зачэ́піць (не кране́);
обвести́ вокру́г па́льца абве́сці вако́л (круго́м) па́льца;
вы́сосать из па́льца з па́льца вы́смактаць (вы́ссаць); з-пад кі́пця вы́калупаць;
попа́сть па́льцем в не́бо тра́піць па́льцам у не́ба;
сосчита́ть по па́льцам пералічы́ць па па́льцах.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)