спасава́ць гл. пасаваць² 3.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спасава́ць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. спасу́ю спасу́ем
2-я ас. спасу́еш спасу́еце
3-я ас. спасу́е спасу́юць
Прошлы час
м. спасава́ў спасава́лі
ж. спасава́ла
н. спасава́ла
Загадны лад
2-я ас. спасу́й спасу́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час спасава́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

спасава́ць I сов., прям., перен. спасова́ть;

ка́рта не ідзе́, прыйшло́ся тры разы́ с. — ка́рта не идёт, пришло́сь три ра́за спасова́ть;

ён не ~су́е пе́рад ця́жкасцямі — он не спасу́ет пе́ред тру́дностями

спасава́ць II сов., спорт. спасова́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спасава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак.

1. У картачнай гульні — аб’явіць пас.

2. Адступіць перад цяжкасцямі; адмовіцца ад намаганняў зрабіць што‑н. Так я быццам і хлопец смелы, нічога не баяўся, а тут спасаваў. Сачанка. Якім не спасаваў, не напужаўся, а стаў адкрыта крытыкаваць Рыгора Карачонка за п’янства, за паблажлівасць да гультаёў, за дрэнныя парадкі ў брыгадзе. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасава́ць², -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; незак.

1. Заяўляць пас² (у 1 знач.) у картачнай гульні.

2. перан. Прызнаючы сябе бяссільным, няздольным, адказвацца ад далейшых намаганняў, здавацца.

Не п. ні перад чым.

|| зак. спасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пасава́ць³, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; незак.

У гульнях з мячом: перадаваць мяч, даваць пас³.

П. свайму іграку.

|| зак. спасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й.

|| аднакр. пасану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (разм.).

|| наз. пасо́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -со́вак, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спасова́ть сов., прям., перен. спасава́ць;

он не спасу́ет пе́ред тру́дностями ён не спасу́е пе́рад ця́жкасцямі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паддацца, здацца, падацца, папусціцца, саступіць, пасці, капітуляваць; скарыцца (разм.); схіліцца, абламацца, спасаваць (перан.) □ скласці зброю, схіліць галаву, здаць пазіцыі

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

адступі́ць, ‑ступлю, ‑ступіш, ‑ступіць; зак.

1. Ступіўшы назад, убок, аддаліцца, адысці ад каго‑, чаго‑н. Сяўрук ужо адступіў крыху назад, бо нехта, мусіць знячэўку, разоў два сыпануў яму на ногі мокрай, напалам з глеем зямлі. Кулакоўскі. — Кр-рам-нёў? — усклікнуў Алік і адступіў на крок назад, нібы хацеў лепш разгледзець хлопца. Шашкоў. // перан. Стаць больш аддаленым ад чаго‑н., адсунуцца. Паплылі сіняватыя дымкі, весела затрашчала, разгараючыся, сучча. Паляна нібы пашырылася, цемень адступіла ў бакі. Сіняўскі. // перан. Стаць менш важным, менш значным. Адступіць на задні план.

2. Адысці назад пад націскам праціўніка, пакінуўшы свае ранейшыя пазіцыі. Чые гарматы страляюць, .. [Пракоп] не ведаў, але цяпер ён быў упэўнены, што нашы не адступілі. Якімовіч.

3. перан. Адмовіцца ад сваіх намераў, задум; спасаваць. Тыя ж людзі, што зрабілі.. [шлях], праявіўшы ў працы сапраўдны подзвіг, у другой справе здаліся, адступілі перад значна меншым і цяпер, выходзіць, смяяліся самі з сябе. Ракітны. Я ўжо рашыў дазволіць.. [жанчыне] спатканне, але нешта ўстрымлівала мяне сказаць ёй пра гэта адразу, адразу адступіць перад ёю. Васілевіч.

4. перан. Перастаць прытрымлівацца чаго‑н.; парушыць што‑н. прынятае, устаноўленае. Адступіць ад жыццёвай праўды. Адступіць ад плана.

5. Разм. Паменшыцца; адлегчы; спасці. Нарэшце мароз адступіў — сад дацвітаў. Васілевіч.

6. Пішучы, друкуючы, пакінуць месца ад краю ліста. Адступіць на 2 сантыметры ад краю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)