спако́йнасць
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
спако́йнасць |
| Р. |
спако́йнасці |
| Д. |
спако́йнасці |
| В. |
спако́йнасць |
| Т. |
спако́йнасцю |
| М. |
спако́йнасці |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
спако́йнасць ж. споко́йствие ср.; хладнокро́вие ср.; невозмути́мость; неторопли́вость
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спако́йнасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць спакойнага. Свежасць твару, кругласць шчок, спакойнасць вачэй, зграбнасць стану, сілу — усё тое, што яна з гадамі непрыкметна, паволі траціла на сваёй дарозе жыцця, усё гэта да крупінкі, да крошачкі знаходзіла ў сваіх дзецях. Дамашэвіч.
2. Адсутнасць шуму, спакой, цішыня. Гарадскі шолам, які спаткаў яго на вакзале і праводзіў да Петрусёвай кватэры, змаўкаў. Забірала спакойнасць бяспечнага прытулку. Гартны.
3. Спакойны стан чалавека, адсутнасць хвалявання, трывогі. У маці знікла ранейшая спакойнасць, самавітасць. Асіпенка. Збліжала яго з Быстровым спакойнасць і вытрымка ў баі. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спако́йны, -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца ў стане спакою, маларухомы або нерухомы.
Спакойная рака.
Сядзець спакойна (прысл.).
2. Які выражае спакой (у 2 знач.), без душэўных трывог, перажыванняў.
Спакойнае жыццё.
На сэрцы спакойна (прысл.).
3. Стрыманы, ураўнаважаны, ціхмяны, які нікога не раздражняе.
С. конь.
Спакойнага нораву чалавек.
4. Роўны ў сваім працяканні.
Спакойная хада.
Спакойная гутарка.
5. Не ваенны, мірны.
С. час.
6. Які нічым і нікім не парушаецца, адбываецца ў спакоі.
Спакойная старасць.
7. Прыемны для вока (пра святло, фарбы і пад.).
Спакойныя фарбы пейзажаў.
Спакойнае, мяккае святло.
|| наз. спако́йнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абяззбро́іць, -ро́ю, -ро́іш, -ро́іць; -ро́ены; зак., каго-што.
1. Адабраць зброю, зрабіць бяззбройным.
А. канвой.
2. перан. Пазбавіць магчымасці і жадання пярэчыць, супраціўляцца чаму-н.
Спакойнасць яго мяне абяззброіла.
|| незак. абяззбро́йваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
невозмути́мость ж. спако́й, -ко́ю м., спако́йнасць, -ці ж.; абыя́кавасць, -ці ж.; непару́шнасць, -ці ж.;
отвеча́ть с невозмути́мостью адка́зваць спако́йна (абыя́кава);
невозмути́мость хара́ктера спако́йнасць хара́ктару;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абяззбро́іць, ‑зброю, ‑зброіш, ‑зброіць; зак., каго-што.
1. Адабраць зброю, зрабіць бяззбройным. Арыштаваныя зрабілі смелы налёт на канвой, абяззброілі яго. Лынькоў.
2. перан. Сваімі паводзінамі, учынкамі пазбавіць мажлівасці і жадання пярэчыць, рабіць насуперак. — Я — камуніст і дырэктар школы, — знешне спакойна адказаў Лемяшэвіч, і гэтая спакойнасць яго абяззброіла сакратара, які звычайна ўмеў знайсці выхад з любога, самага цяжкага, становішча. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хладнокро́вие ср. (спокойствие) спако́й, -ко́ю м., спако́йнасць, -ці ж.; (сдержанность) стры́манасць, -ці ж.; (выдержка) вы́трымка, -кі ж.; (безразличие, равнодушие) абыя́кавасць, -ці ж.;
сохраня́ть хладнокро́вие спако́йна трыма́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)