слюда́, -ы́, ДМ -дзе́, ж.
Празрысты слаісты мінерал.
|| прым. слюдзяны́, -а́я, -о́е.
Слюдзяная жыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
слюда́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
слюда́ |
| Р. |
слюды́ |
| Д. |
слюдзе́ |
| В. |
слюду́ |
| Т. |
слюдо́й
слюдо́ю |
| М. |
слюдзе́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
слюда́ мин. слюда́, -ды́ ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
слюда́, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Празрысты, слаісты мінерал, які прымяняецца ў тэхніцы. Параходы ў прыстанях-затонах Бралі нікель, золата, слюду. Шушкевіч. / у вобразным ужыв. Плыве, журчыць вада — Празрыстая слюда. Дзеружынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Слюда́ ‘празрысты слаісты мінерал’ (ТСБМ), ‘жылка для вуды’ (ТС). Укр., слюда́, рус. слюда́, дыял. слуди́нка, слудья ‘тс’, чэш. slída (з рус. — Голуб-Копечны, 337), славац. sluda, slieda (з чэш. — Махэк₂, 554), славен. sljúda (з рус. — Сной₁, 581), балг. слю́да. Пэўнай этымалогіі няма. Дапускаюць роднасць з рус. слуда́ ‘круты бераг ракі’ (Праабражэнскі, 2, 332), якое таксама этымалагізуецца няпэўна; магчыма, яно роднаснае рус. слуд ‘наледзь, вада на лёдзе’, слудзь ‘шарпак’. Міклашыч (341) набліжаў да чэш. šleta ‘сланец’ і н.-ням. schleet; супраць Фасмер (3, 680), які ўключае сюды і рус. арх. слюз ‘замёрзлая наледзь на паверхні лёду’. Беларускае слова, відаць, таксама з рускай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лушча́к, -у́, м. (уст.).
Тое, што і слюда.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
слаі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., слаі́цца; незак.
Падзяліцца на слаі.
Слюда добра слаіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лушча́к м., уст., см. слюда́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лушча́к, ‑у, м.
Уст. Слюда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)