ску́ты

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ску́ты ску́тая ску́тае ску́тыя
Р. ску́тага ску́тай
ску́тае		 ску́тага ску́тых
Д. ску́таму ску́тай ску́таму ску́тым
В. ску́ты (неадуш.)
ску́тага (адуш.)		 ску́тую ску́тае ску́тыя (неадуш.)
ску́тых (адуш.)
Т. ску́тым ску́тай
ску́таю		 ску́тым ску́тымі
М. ску́тым ску́тай ску́тым ску́тых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ску́ты

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ску́ты ску́тая ску́тае ску́тыя
Р. ску́тага ску́тай
ску́тае		 ску́тага ску́тых
Д. ску́таму ску́тай ску́таму ску́тым
В. ску́ты (неадуш.)
ску́тага (адуш.)		 ску́тую ску́тае ску́тыя (неадуш.)
ску́тых (адуш.)
Т. ску́тым ску́тай
ску́таю		 ску́тым ску́тымі
М. ску́тым ску́тай ску́тым ску́тых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ску́ты

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ску́ты ску́тая ску́тае ску́тыя
Р. ску́тага ску́тай
ску́тае		 ску́тага ску́тых
Д. ску́таму ску́тай ску́таму ску́тым
В. ску́ты (неадуш.)
ску́тага (адуш.)		 ску́тую ску́тае ску́тыя (неадуш.)
ску́тых (адуш.)
Т. ску́тым ску́тай
ску́таю		 ску́тым ску́тымі
М. ску́тым ску́тай ску́тым ску́тых

Кароткая форма: ску́та.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ску́ты, см. скава́ны

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ску́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад скуць.

2. у знач. прым. Які не мае свабоды, заняволены. Але верылі мы, Што не вечна тут цьма, І не вечна наш край будзе скуты. Журба. Даволі тупасці, слепасці Люду, што ў горы гарбеў! Б’е гнеў Петрапаўлаўскай крэпасці — Скутага розуму гнеў. Грачанікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ску́т

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ску́т ску́ты
Р. ску́та ску́таў
Д. ску́ту ску́там
В. ску́т ску́ты
Т. ску́там ску́тамі
М. ску́це ску́тах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ску́ць, скую́, скуе́ш, скуе́; скуём, скуяце́, скую́ць; скуй; ску́ты; зак., каго-што.

Тое, што і скаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нямы́, ‑ая, ‑ое.

1. Пазбаўлены здольнасці гаварыць. Нямое дзіця. □ Спачатку я нават не ведаў, што там жаўцее, а потым успомніў, што гэта новы зруб нямога Паўла. Кулакоўскі. / у знач. наз. нямы́, ‑ога, м.; няма́я, ‑ой, ж. перан. Маўклівы, ціхі. Навокал — нямыя сосны, далей — гушчар. Карпюк. Скуты холадам даліны, Луг ляжыць нямы. Колас.

2. перан. Скрыты, затоены. Таня з нямым папрокам утаропілася ў Веру. Машара. У дзвярах стаіць маці. У яе посны выраз твару, у блеклых вачах нямое запытанне. Лынькоў.

•••

Нямая карта гл. карта.

Нямое кіно гл. кіно.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Скут ‘скрутак, кавалак палатна, прызначаны для бялення’ (Касп.; астрав., глыб., шуміл., калінк., Сл. ПЗБ; Уладз.; сен., Сл. нар. фраз.; ЛА, 4, Нік. Очерки), ‘кавалак, абрэзак палатна’ (Сл. рэг. лекс.), ску́так ‘акравак; скрутак палатна’ (глыб., Сл. ПЗБ), ‘палатно, якім кума пакрывала дзіця пры абрадзе хрышчэння’ (хойн., Арх. ГУ), скуто́к ‘скрутак палатна’ (Сцяшк. Сл.). Укр. дыял. скут ‘жаночае зімовае паліто на ваце’, ц.-слав. скутъ Бярында тлумачыць одѣ(н)е, а Зізаній ве(р)хнее одѣніе, рус. паўн.-усх. ску́ты ‘цёплыя анучы’, ст.-рус. скутъ ‘кавалак тканіны; верхняя вопратка’, старое н.-луж. skut ‘шматок, акравак’, серб.-ц.-слав. ску̑тъ ‘крысо адзежы’, серб.-харв. ску̑т ‘край, падол’, балг., макед. скут ‘крысо, шляк адзежы’. Прасл. *skutъ. Лічыцца запазычаннем з ст.-герм.; параўн. гоц. skaut(s) ‘край, вугал, шляк’, ст.-ісл. skauti м. ‘чатырохвугольны кавалак тканіны’, нарв. skaut ‘жаночая хустка’; гл. Кіпарскі, Gemeinslav., 201; Праабражэнскі, 2, 316; Фасмер, 3, 663; Скок, 3, 275. Брукнер (186) супастаўляў славянскае слова з хуста (гл.) і літ. skíautė ‘аскравак, абрэзак’, Фасмер (там жа) лічыць гэта непрымальным, як і версію Даля і Кіпарскага (там жа) з хутаць (гл.), што вельмі верагодна, параўн. скутаць ‘ухутаць, уцяпліць’ (Нас.) пры сувой (да віць, гл.) ‘скрутак палатна’. Гл. яшчэ БЕР, 6, 812–813. Лінгвагеаграфія і семантыка не даюць падстаў лічыць запазычаннем з літ. skùtas ‘кавалак палатна’, як гэта мяркуюць аўтары Сл. ПЗБ (4, 474).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)