скарэ́й нареч. сравнит. ст., в разн. знач. скоре́е; быстре́е; побыстре́е;
чым с., тым лепш — чем скоре́е, тем лу́чше;
ён с. падо́бны на ма́ці, чым на ба́цьку — он скоре́е похо́ж на мать, чем на отца́;
гэ́та трэ́ба зрабі́ць с. — э́то на́до сде́лать скоре́е (быстре́е, побыстре́е);
◊ с. за ўсё — скоре́е всего́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скарэ́й,
1. Выш. ст. да прысл. скора.
2. прысл. Ужываецца для супастаўлення ў сказах з параўнальным зваротам у значэнні: а) больш. Ён скарэй падобны на маці, чым на бацьку; б) лепш. Чым скарэй, тым лепш.
3. Скарэй за ўсё — напэўна, больш пэўна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ско́ра
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| ско́ра |
скарэ́й |
найскарэ́й |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
паза́ўтрашні, ‑яя, ‑яе.
Абл. Паслязаўтрашні. Раптам захацелася, каб скарэй перажыць сённяшнюю ноч, заўтрашні дзень і ноч і дачакацца пазаўтрашняга дня. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плюхо́та, ‑ы, ДМ ‑хоце, ж.
Разм. Дрэнная, дажджлівая пагода, слота. Ссохлі травы, ўсё павяла. Слаць, плюхота, холад, цьма. Эх, скарэй бы закрывала Зямлю чорную зіма! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перадрама́ць, ‑драмлю, ‑драмлеш, ‑дрэмле; зак., што і без дап.
Разм. Прабыць нейкі час у стане дрымоты. Перадрамаць гадзіну. □ Максімка паставіў Буланчыка ў хлеў і, ідучы ў дом, рашыў.. нікому не пападацца на вочы, як-небудзь ціх[е]нька перадрамаць ноч і назаўтра скарэй ехаць дадому. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эх, выкл.
Ужываецца пры выражэнні захаплення, раптоўнага здзіўлення, папроку, шкадавання, прыкрасці. — Эх, дакука на маю галаву, — думала .. [Волька], аднак жа пад вечар скарэй пайшла дахаты. Скрыган. Эх, як слаўна, як прыгожа, Хораша, прыстойна! Колас. [Лена:] — Лепш памаўчы. Колькі разоў абяцаў кінуць піць, а ўсё не кідаеш. Эх, Алесь, Алесь. Яшчэ сватаўся... Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыско́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.
1. што. Зрабіць больш скорым, імклівым. Вася выйшаў на дарогу, што бегла напрасцяк ад ракі цераз луг, і яшчэ больш прыскорыў хаду... Краўчанка. Калі яны заўважылі невысокую жанчыну ў сінім берэце і асеннім паліто, то прыскорылі крокі. Няхай.
2. што. Наблізіць наступленне чаго‑н.; паскорыць. Прыскорыць ад’езд. □ Вярнуўся з Даманава — давялося вырашаць розныя тэхнічныя справы, каб прыскорыць рамонт экскаватара. Краўчанка.
3. каго. Прымусіць рабіць скарэй; падагнаць. Прыскорыць расказчыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
побыстре́е сравнит. ст.
1. нареч. (поскорее) (тро́хі) шпарчэ́й; (тро́хі) хутчэ́й, (тро́хі) скарэ́й; (тро́хі) барзджэ́й; (как можно быстрее) (як мага́) шпарчэ́й, як найшпарчэ́й; (як мага́) хутчэ́й, як найхутчэ́й, (як мага́) скарэ́й, як найскарэ́й; (як мага́) барзджэ́й, як найбарзджэ́й;
2. прил. (тро́хі) шпарчэ́йшы; (тро́хі) хутчэ́йшы; (тро́хі) скарэ́йшы; (тро́хі) барзджэ́йшы;
3. нареч. (поживее) (тро́хі) шпарчэ́й; (тро́хі) жваве́й; (как можно быстрее) (як мага́) шпарчэ́й, як найшпарчэ́й; (як мага́) жваве́й, як найжваве́й;
4. прил., перен. (тро́хі) шпарчэ́йшы; (тро́хі) жваве́йшы; см. бы́стро, бы́стрый.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыце́рціся, прытруся, прытрэшся, прытрэцца; прытромся, прытрацеся; пр. прыцёрся, ‑церлася; заг. прытрыся; зак.
1. Трохі, няпоўнасцю сцерціся, зацерціся. У кожным разе рысунак быў старадаўні, гэта відно было з таго, што некаторыя рысы яго даволі-такі прыцерліся. Чорны.
2. Шчыльна падагнацца да чаго‑н. у выніку спецыяльнай апрацоўкі. Дэталі машыны добра прыцерліся. // перан. Прыстасавацца, прыладзіцца. Цяпер Назар прыцёрся ўжо каля зяця, і, здаецца, яму і на свеце больш нічога не трэба. Сабаленка. Трэба пароўну, па-чэснаму. Каб не атрымлівалася так, што хто скарэй прыцёрся к новаму старшыні, той і наверсе. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)