Се́ргі
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Се́ргі |
| Р. |
Се́ргаў |
| Д. |
Се́ргам |
| В. |
Се́ргі |
| Т. |
Се́ргамі |
| М. |
Се́ргах |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Се́ргі, се́рьгі ‘завушніцы’ (Бяльк.), се́ргі, сяро́жкі ‘тс’ (ЛА, 4), ‘вушкі пад шыяй у свіней’ (ТС, Юрч. СНЛ). Ст.-бел. серьга ‘завушніца’ (1517 г.) з ст.-рус. серьга ‘тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 115). Рус. серьга́ ‘завушніца’, ‘падвеска, хамуцік і да і. п.’, укр. се́рга ‘завушніца’, ‘кальцо, якое ўмацоўвае касу на касільне’. Ст.-рус. серьга з 1359 г. Запазычанне з ст.-чув. śürüɣ ‘пярсцёнак’, чув. śərə, śørə ‘тс’ (гл. Фасмер, 3, 611 з літ-рай) або чагат. isirɣa, ysyrɣa ‘вушныя падвескі’, караім., кыпч., казах., кірг. syrɣa ‘серга’ (Расянен, NM, 56, 52). Гл. таксама ЕСУМ, 5, 216.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сярга́ (сірьга́) ’завушніца’, ’мочка (вуха)’ (Мат. Гом.), ’завушніца’, ’калодачка для млёна ў верхнім жарне’ (маг., віц., гом., ЛА, 4), сюды ж сярге́йчык ’гняздо для млёна ў жорнах’ (талач., ЛА, 4). Гл. сергі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сяро́жкі ’завушніцы, падвескі’ (Ян., Сакал.), сіро́жка ’завушніца’ (Сл. Брэс.), сяро́жка ’каташок’ (Мат. Гом.), ’пярсцёнак’ (?): “на ножки сапожки… на ручки серожки” (Доўн.-Зап., Пін., 132). Гл. сергі; у апошнім прыкладзе, магчыма, захавалася першаснае значэнне, параўн. ст.-чув. śürüɣ ’пярсцёнак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)